آیا بیت کوین در ایران قانونی است یا غیرقانونی؟

در این مقاله ارز دیجیتال به بررسی سوال بحث برانگیز “آیا بیت کوین قانونی است” خواهیم پرداخت که علاقمندان حوزه فناوری ارز دیجیتال همیشه با آن روبرو هستند. در مورد قانونی دانستن بیت کوین در ایران، هنوز تصمیم گیری قاطعی ارائه نشده است. اگر افرادی بخواهند از بیت کوین به عنوان ارز سرمایه ‌گذاری و یا ذخیره ارزی استفاده کنند، کار آنها با هیچگونه مانع قانونی برخوردی ندارد. ولی اگر اشخاصی به منظور انجام فعالیت­های توسعه یافته تجاری بخواهند از بیت کوین استفاده کنند و یا قصد ایجاد بیزینسی در ارتباط با بیت کوین را داشته باشند، میتوان گفت موانع قانونی در سر راه فعالیت آنها وجود دارد.

از آنجا که صنعت ارز دیجیتال، یک فناوری جدید است و زیرساخت ‌های اصولی آن در حال تکمیل است، واضح است که حکومت ‌های سراسر جهان در رابطه با بیت کوین و یا دیگر آلتکوین ها، تصمیمات قاطع و مدونی نگرفته اند. مسئولان قوۀ اجرایی و نهادهای قانون ‌گذار در ایران نیز در سال های اخیر صحبت های مختلفی در رابطه با اینکه آیا بیت کوین قانونی است، داشته اند.

ویدیو بررسی آخرین وضعیت قانون گذاری ارزهای دیجیتال در ایران

لینک دانلود ویدیو با کیفیت HD

ویدیو ‫آیا خرید و فروش یا ماینینگ بیت کوین قانونی است یا خیر؟!

لینک دانلود ویدیو با کیفیت HD

آیا فعالیت در حوزه بیت کوین قانونی است؟

منطبق با تعریف جرم که در دومین ماده قانون مجازات عمومی آمده است، هر فعالیتی که در قانون برای آن مجازاتی تعیین شده باشد و یا اقدامات تأدیبی اتخاذ شده باشد، جرم حساب می شود. با استناد به این قانون، از آنجا که برای خریداری و یا به فروش رساندن رمزارزها یا ذخیره سازی بیت کوین مجازاتی تعیین نشده، لذا تا تاریخ حاضر، نمی‌توان فعالیت ها در رابطه با بیت کوین را جرم قلمداد کرد.
گرچه قوانین فعالیت در حوزه بیت کوین و دیگر آلتکوین ها در ایران اعلام رسمی نشده است، ولی به کار بردن بیت کوین تحت عنوان سرمایه ‌گذاری و یا ذخیره سازی در کشور جزء جرائم محسوب نمی شود. پس می توان گفت کسی که دارایی هایی از جنس بیت کوین دارد و یا آن را سرمایه گذاری می کند، مجرم نیست. ولی در صورتی که فردی از بیت کوین به عنوان ابزار جرم دیگری استفاده نماید، یا با توسل به آن ناقض قانونی گردد، در این صورت جرمی را مرتکب شده است.
مثالی در این مورد، پولشویی است که یک جرم حساب می شود. پس هرگاه شخصی توسط بیت کوین پولشویی کند یا یک عملیات مجرمانه ای را انجام دهد، بنابراین  مستحق مجازات خواهد شد.

آیا طرح دعوی در حوزه بیت کوین قانونی است؟

از آنجا که مراجع قانونی وظیفه مقابله با کلاهبرداری ها و جرائم اینترنتی را دارند، بنابراین گذشته از آنکه بیت کوین قانونی است یا خیر، این مراجع می توانند در صورت مواجهه با خلافی از سوی ارز دیجیتال که از طریق اینترنت صورت می پذیرد، این موضوع را پیگیری نمایند.
اگر بر علیه فردی در حوزه بیت کوین یا دیگر رمزارزها، جرمی از قبیل کلاهبرداری انجام شود و یا از جانب هکرها به سپرده و اطلاعات شخصی او حمله ای صورت پذیرد و یا شخصی به تعهدات خود در حوزه رمزارز پای بند نباشد، آن فرد می تواند به مقامات رسمی قضایی شکایت کند و شکایت او مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

آیا راه اندازی کسب و کار در فضای بیت کوین قانونی است؟

تعدادی از صرافی‌های رمزارز و پلتفرم های پرداخت ارزهای رمزنگاری در حال حاضر در ایران فعالیت دارند. البته تاکنون به صورت رسمی اجازه کار یا پروانۀ کار برای این شرکت ها صادر نگردیده است. بانک مرکزی نیز اعلان رسمی جهت اشتغال قانونی صرافی ها و پلتفرم ها نداشته است.
همه پلتفرم ‌ها و صرافی های فعلی در حال حاضر به گونه ای غیر رسمی  مشغول فعالیت می‌ باشند. بانک مرکزی در این باره در زمستان سال ۹۶ با انتشار اطلاعیه ‌ای این موضوع را عنوان کرد.
در زمستان سال ۹۷، بانک مرکزی پروپوزالی جهت برقراری قوانینی در مورد ارزهای رمزنگاری را منتشر ساخت. در آن زمان گفته شده بود که قرار است در عرض چند ماه مصوبه نهایی این پیش‌نویس اجرایی گردد ولی تا کنون از چگونگی روند کار اطلاعی در دست نیست. در این پروپوزال نوشته شده بود صرافی ‌ها اجازه گرفتن پروانه فعالیت دارند، ولی نمی توانند از بیت کوین در حکم ارز مبادله ای و یا دریافت و پرداخت استفاده نمایند.
صرافی ها در ایران در حال حاضر به شکلی غیر رسمی مبادله بیت کوین دارند. پایه قیمت گذاری بیت کوین همان قیمت در بازار‌های بین المللی می باشد. صرافی حدود ۵ درصد به عنوان حق العمل برای خود کسر کرده و مابقی مبلغ را در واحد ریال به حساب درخواست کننده واریز می‌کنند.
در نهایت می توان چنین برداشت کرد که مبادله و ذخیره بیت کوین بین کاربران و مردم جرم شناخته نمی شود، ولی در ابعاد وسیع و حوزه ‌های کلان مالی در کشور، تاکنون مجوز ویژه ای صادر نگردیده است.

آیا ماینینگ بیت کوین قانونی است؟

استخراج رمزارزها و یا بیت کوین در ایران قانونی محسوب می شود، ولی کاربر بایستی جهت انجام این فعالیت از وزارت صمت مجوز دریافت کند. این وزارتخانه اعلام کرده که ماینینگ رمزارزها بدون داشتن مجوز جایز نیست. جهت استخراج رمزارز توسط ماینرها به برق زیادی احتیاج است و شخصی که بخواهد ماینینگ انجام دهد لازم است هزینه برق ویژه استخراج رمزارز با تعرفه صادراتی که با دلار حساب می شود، را پرداخت نماید.
دستگاه های ماینر ASIC که تولید و استخراج بیت کوین را انجام می دهد، وارداتی بوده و قبل از تیر ماه 98 وارد کردن این دستگاه‌ها توسط سازمان گمرک ایران، مجاز نبوده است. ورود تمامی این دستگاه ها تا قبل از این تاریخ قاچاق محسوب می گردید.
بنابراین تا قبل از قانونی شدن واردات ماینر، ماموران حق داشتند که دستگاه ‌های ماینر را جمع آوری و توقیف نمایند. در حال حاضر واردات دستگاه‌های ماینر به ایران امکان پذیر است، ولی معاونت گمرک ایران، اعلام نموده که برای ترخیص ماینرها لازم است از وزارت صمت مجوز دریافت نمایند.

راهکار پیش روی صاحبان ماینرهای توقیف شده چیست؟

انجمن بلاک چین ایران اعلام داشته، آن گروه از دستگاه‌ های ماینری که قبل از این دستور وزارت صمت، حکم کالای قاچاق خورده اند، یا احیانا توقیف گردیده ‌اند، صاحبان آنها می‌ توانند آنها را آزادسازی نمایند. این افراد بایستی با خوداظهاری، قبول نمایند که عوارض گمرکی و جریمه ماینر‌ها را بپردازند و دستگاه خود را از توقیف آزاد نمایند.
طبق گفته دبیر کارگروه ماینینگ انجمن بلاک چین، آقای علی بابک‌نیا، جزئیات خوداظهاری به شرح زیر است:
طرح خوداظهاری در ۵ ماده تدوین شده که در یکی از مواد آن تصریح گردیده که وزارت صمت، عهده دار مسئولیت های طرح خوداظهاری جهت دستگاه‌ های ماینر تعیین شده است.
در ماده دیگر نوشته شده است که متولیان استخراج ارز دیجیتال که از وزارت صمت مجوز گرفته اند، امکان استفاده از طرح خوداظهاری را دارند. آنها می ‌توانند تقاضای خود را از روش آنلاین و وارد شدن به سامانه بهین یاب اعلام نمایند.
صاحبان ماینرها، پس از اعلام تعداد، برند و نوع دستگاه‌ ها لازم است تمامی عوارض گمرکی و حقوق قانونی را بپردازند. پرداخت این هزینه ها برای ماینرهای مختلف ممکن است متفاوت باشد.
پس از آنکه مراحل فوق سپری شد، صاحبان دستگاه‌ ها می توانند مجوز قانونی خود را دریافت نمایند و سیستم های استخراج ارزهای دیجیتال خود را راه اندازی نمایند. امکان استفاده از این ماینرها در فارم های استخراج رمزارز نیز وجود دارد.

ابلاغیه دولت در مورد استخراج ارز‌های دیجیتال چیست؟

در نیمه ماه مرداد 98 معاون اول ریاست ‌جمهوری ابلاغیه ای را جهت روشن سازی موضوع استخراج ارز‌های دیجیتال در کشور انتشار داد.
طبق این آیین ‌نامه اجرایی، اشخاصی که بخواهند در حوزه رمزارز‌ها فعالیت نمایند، لازم است خودشان قبول مسئولیت ریسک پذیری نمایند. به این معنا که دولت و نظام بانکی کشور حمایت و یا ضمانتی از معاملات ارزهای دیجیتال نمی کنند. در این ابلاغیه همچنین از ممنوعیت استفاده از بیت کوین و دیگر رمزارزها، در مبادلات داخلی گفته شده است.
طبق مواد دیگر این آیین نامه، با گرفتن مجوزهای لازم از وزارت صمت یا همان وزارت صنعت، معدن و تجارت ماینینگ رمزارزها، بدون مانع خواهد گشت.

آیا فناوری تولید بیت کوین در ایران استانداردسازی شده است؟

استخراج فرآیندی بسیار پرانرژی است. با یک تخمین، هر تراکنش بیت کوین 215 کیلووات ساعت انرژی نیاز دارد. براساس داده های مورگان استنلی، کل انرژی مصرفی شبکه جهانی بیت کوین به اندازه 2 میلیون خانه آمریکایی برق مصرف می کند.
با توجه به مصرف برق متفاوتی که ماینرهای استخراج بیت کوین دارند، سازمان ملی استاندارد کشور موظف شده است که جهت مشخص نمودن استاندارد‌های مربوط به کیفیت قدرت الکترونیکی ماینرها و تنظیم برچسب انرژی این دستگاه ها، با وزارت نیرو و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، همکاری نماید. این سه ارگان لازم است آیین نامه استاندارد‌های مربوط جهت ایجاد فارم و واردات دستگاه های پردازشگر ارزهای رمزنگاری شده را تدوین نموده و سپس جهت اطلاع عموم ابلاغ کنند.
از آن گذشته، تأمین برق موردنیاز تجهیزات استخراج ارز‌های دیجیتال، فقط در صورتی امکان پذیر است که انشعاب برقی از شبکه سراسری گرفته شود. حتی لزوم تاسیس نیروگاه تازه ای که مرتبط با شبکه سراسری نباشد، ضروری به نظر می رسد.

شرایط دریافت مجوز راه اندازی ماینینگ کدامند؟

پس از چند ماه بررسی، سرانجام بیانیه و شرایط صادر کردن مجوز راه اندازی دستگاه های استخراج ارز‌های رمزنگاری یا همان ماینینگ از طرف وزارت صمت اعلام گردید.
اشخاص علاقمند به کار در زمینه بهره برداری ارز‌های دیجیتال، که میخواهند بدانند آیا بیت کوین قانونی است، لازم است به وزارت صمت یا همان صنعت، معدن و تجارت مراجعه نمایند و پس از گذراندن مراحل مورد نیاز جهت کسب مجوز لازم، اقدام نمایند.
طبق بیانیه ای که در مورد کسب جواز کار و مجوز بهره برداری استخراج ارز دیجیتال صادر شده، راه اندازی این کسب و کار در مکان های تولیدی، صنعتی و معدنی که در حال حاضر مشغول فعالیت هستند، ممانعت دارد. ولی گرفتن پروانه جهت راه اندازی ماینرها، در مکان های صنعتی و تولیدی که در سه سال گذشته غیرفعال بوده اند، مانعی ندارد و برای درخواست کنندگان، مجاز است.
ضوابطی که برای تاسیس واحدهایی که قصد استخراج ارزهای دیجیتال را دارند، همان ضوابط ایجاد واحد‌های صنعتی می باشد. امکان راه اندازی این واحدها فقط در شهرک های صنعتی و یا مکان هایی که جهت استقرار مراکز صنعتی تعبیه شده اند، ویا مناطق آزاد تجاری و صنعتی، وجود دارد.

مراحل دریافت مجوز مرکز استخراج بیت کوین کدامند؟

اولین مسئله آن است که چند شخص حقیقی و یا چند شخص حقوقی نمی توانند با همدیگر پروانه تأسیس مرکز ماینینگ دریافت کنند. درخواست کنندگان لازم است ابتدا شرکتی را تاسیس کنند و سپس در پلتفرم وزارت صمت برای گرفتن مجوز، تقاضای خود را ثبت نمایند.
از شرایط دیگر درخواست دریافت پروانه تاسیس، آن است که متقاضی یک محل اجاره ای داشته باشد که حداقل قراردادی به مدت یکسال برای اجاره آن بسته باشد.
پس از آنکه متقاضی مجوز تاسیس شرکت استخراج بیت کوین را دریافت کرد، برای گرفتن مجوز تأمین برق باید اقدام نماید. اولین قدم آن است که درخواست کننده در پلتفرم وزارت نیرو، تقاضای تامین برق را ثبت نماید.
پس از آنکه از طرف اداره برق مربوطه، انشعاب برقی به این شرکت ماینینگ اختصاص داده شد، لازم است وزارت نیرو، اطلاعات متقاضی را از طریق سامانه به وزارت صمت، اعلام نماید.

مجوزهای قانونی تامین برق مرکز استخراج بیت کوین چیست؟

وزارت نیرو در رابطه با تامین برق مورد نیاز مراکز ماینینگ دستورالعمل مفصلی را تدوین نموده است. وزیر نیرو اعلام نموده است شرکت هایی که از نظر قانونی مجوز تاسیس ماینینگ را داشته باشند، طبق مصوبه دولت و شرکت توانیر به آن ‌ها مجوز استفاده از انشعاب برق داده می شود.
وزیر نیرو همچنین طی اعلان رسمی اذعان نمود، دارندگان دستگاه های ماینینگ که دارای مجوز راه اندازی باشند، می‌توانند مطابق با مقررات تعیین شده در ساعتها و روزهایی که مجاز باشد از برق شبکه برای کار خود استفاده نمایند. در این راستا اگر افرادی، روند قانونی را دنبال نکنند، طبق مقررات  قانونی با آنها برخورد می‌شود.
سخنگوی صنعت برق اعلام نموده که مقررات و قوانین تهیه برق مراکز ماینینگ ارز دیجیتال نهایی شده است.

هزینه تامین برق دستگاه های ماینینگ چگونه است؟

قیمت برق مصرفی ماینینگ ها براساس هزینه برق صادراتی حساب می شود. در هشت ماه از سال یعنی از مهر تا اردیبهشت نرخ برق پنجاه درصد میانگین نرخ برق صادراتی است و در چهار ماه گرم سال یعنی از خرداد تا شهریور نرخ برق اینگونه مراکز حدود دو برابر میانگین قیمت نرخ  برق صادراتی حساب می‌ گردد.
میانگین بهای برق صادراتی به کشورهای همسایه از اول اردیبهشت سال ۱۳۹۸به مبلغ  ۵/ ۹ سنت تعیین شده بود. نرخ برق صادراتی از اول فروردین ماه سال 1399 به همان نسبت باقیمانده است.
گذشته از آن در سیصد ساعت از سال که ساعت های پیک بار بهره برداری و مصرف برق در کشور است، مراکز استخراج رمزارز حق استفاده از برق شبکه سراسری ندارند و این کار از طرف وزارت نیرو ممنوع اعلام شده است.

جمع بندی مطالب ارائه شده

• برای علاقمندان حوزه فناوری رمزارز در ایران این سوال که آیا بیت کوین قانونی است، سوال بحث برانگیزی است که در قوانین ارگان های مختلف باید به دنبال پاسخ آن باشند.
• جهت استخراج رمزارزها دستگاه ‌های سخت افزاری بسیار قوی مورد نیاز است. این دستگاه ها بایستی مجوز واردات به کشور را داشته باشند.
• برای بهره وری از صنعت ماینینگ، اتصال دائمی به اینترنت مورد نیاز است، در زمان های قطع اینترنت امکان ایجاد درآمد از این دستگاه ها وجود ندارد.
• ماینرها نیاز به برق فشار قوی دارند و لازم است مزارع ماینینگ در شهرک های صنعتی و یا در واحد‌های صنعتی که حداقل سه سال تعطیل بوده اند، راه اندازی شوند.
• برق مصرفی این مراکز بسیار زیاد است و تعرفه برق مصرفی آنها با نرخ برق صادراتی محاسبه می گردد.
• تعداد زیادی از واحد‌های صنعتی برای دریافت جواز کار و ثبت شرکت های خود مجبور به پرداخت هزینه های زیادی هستند و لازم است قیمت گذاری این تعرفه ها برای صنعت رمزارز کاهش یابد.
• بانک مرکزی ایران تاکنون مجوز رسمی کار به صرافی ‌های ارز دیجیتال نداده است. صرافی هایی که در حال حاضر در این حوزه فعالیت دارند، به صورت غیر رسمی اقدام به مبادله بیت کوین با ریال می نمایند.

سوالات متداول

آیا ماینینگ بیت کوین قانونی است؟

هم اکنون ذخیره سازی یا سرمایه گذاری بیت کوین در ایران در موضوعات جرم ‌انگاری لحاظ نشده است. بنابراین خریداری، به فروش رساندن و نگهداری ارزهای رمزنگاری برای همه مردم آزاد است.
صاحبان ماینرهای استخراج بیت کوین با گرفتن مجوزهای لازم از ارگان های مربوطه در وزارت صمت، وزارت نیرو و اداره گمرکات می توانند در استخراج بیت کوین به فعالیت بپردازند.

آیا واردات دستگاه های ماینینگ بیت کوین قانونی است؟

 افرادی که بخواهند دستگاه‌ های استخراج بیت کوین را وارد کشور نمایند، لازم است از وزارت صمت مجوزهای لازم را دریافت کنند. معاونت سازمان گمرک ایران، اعلام نموده است که وارد کردن دستگاه های ماینر که جهت استخراج بیت کوین به کار می روند، آزاد شده است ولی برای ترخیص ماینرها از گمرک لازم است مجوزهای مورد نیاز را از وزارت صمت دریافت نمایند.

آیا صرافی ‌ها اجازه کار در حوزه بیت کوین را دارند؟

بانک ها، صرافی ها و دیگر موسسات مالی در حال حاضر مجاز به کار و انجام معاملات و مبادلات با ارزهای دیجیتال نیستند. صرافی ها به صورتی غیر رسمی انجام مبادلات رمزارزها را با ریال انجام می دهند. همچنین سپرده سازی بیت کوین و دیگر آلتکوین ها در بانک های معمولی کشور امکان پذیر نمی باشد.

مشکلات قانونی مراکز ماینینگ ارز دیجیتال چیست؟

می توان گفت ماینینگ بیت کوین قانونی است، ولی صاحبان ماینرها بایستی جوازهای مورد لزوم جهت بهره برداری از این دستگاه ها را از وزارت صمت بگیرند. همچنین جهت مصرف برق با شرایط خاص برای به راه اندازی ماینرها، باید از وزارت نیرو مجوز لازم را دریافت نمایند.
در صورتیکه شرایط فوق حاصل نگردد، ماموران نیروی انتظامی حق توقیف دستگاه ها را داشته و اداره برق ناحیه مربوطه نیز می ‌تواند از مصرف برق این ماینرها، ممانعت به عمل آورد.

منابع:

https://finance.yahoo.com/
https://worldpublicityblog.com//