مالیات ارزهای دیجیتال در ایران چقدر است؟ + ترفندهای معافیت مالیاتی

این روزها می‌توان گفت که بحث‌های مربوط به مالیات، جزو داغ‌ترین موضوعات جامعه است. در واقع تمامی صاحبان مشاغل، به نحوی دغدغه این موضوع را دارند. به‌خصوص اینکه در سال جاری، دولت سخت‌گیری‌های بسیار بیشتری را در این زمینه اعمال کرده است. تریدرها و فعالین ارزهای دیجیتال هم از این قاعده مستثنی نیستند. آن‌ها نیز تمایل دارند تا از شرایط پرداخت مالیات ارزهای دیجیتال اطلاع پیدا کرده و چهارچوب حقوقی فعالیت خود را بدانند تا مبادا بعدها جریمه شده یا به‌عنوان مجرم شناخته شوند. به همین جهت است که هر روزه وب‌سایت‌ها و پلتفرم‌های مختلفی را برای رسیدن به این هدف دنبال می‌کنند.

این دغدغه همان چیزی است که ما سعی داریم تا در این مقاله ارز دیجیتال به آن بپردازیم. در واقع ما سعی داریم تا جنبه‌های مختلف پیرامون مالیات ارزهای دیجیتال را به شیوه‌ای دقیق موشکافی کنیم. افزون بر این موارد، به سؤالات مهم شما در زمینه قوانین مربوط به ارزها دیجیتال، شرایط پرداخت آن، درصد مالیات مشخص شده برای درآمد از ارزهای دیجیتال و… پاسخ می‌دهیم. به همین جهت اگر شما هم به‌عنوان یک فعال در حوزه ارزهای دیجیتال، سؤال خاصی در رابطه با مالیات‌های این فیلد کاری دارید، حتماً ما را تا انتها همراهی فرمایید.

ویدیو قوانین مالیاتی ارز دیجیتال در ایران و استفاده از معافیت ها

مالیات ارزهای دیجیتال؛ از کتمان تا واقعیت

این روزها تقریباً تمام کسب و کارها با موضوع مالیات دست و پنجه نرم می‌کنند. به نحوی که همگی آنها دغدغه میزان مالیات خود را دارند. اگرچه این موضوع در چند سال گذشته برای جامعه تریدرها چندان مطرح نبود، اما طی سال‌های اخیر، این موضوع برای آنان هم شدت بیشتری گرفته است. تا جایی که بسیاری از تریدرهای بزرگ، اخطاریه‌هایی از سازمان امور مالیاتی گرفته و ناچار به پیگیری شده‌اند. در واقع بسیاری از تریدرها تصور می‌کردند که فعالیت در این حوزه، نیازمند پرداخت مالیات نیست؛ چرا که تصورشان این بود که دولت برای این حوزه قوانین خاصی تعیین نکرده و لذا مالیات هم از آن اخذ نمی‌شود.

با این اوصاف باید عنوان کنیم که شرایط طی چند سال اخیر، تغییر کرده است. راه‌اندازی صرافی‌های داخلی و رگوله شدن آنها باعث شده تا فعالیت‌های این صنف هم زیر نظر سازمان امور مالیاتی در آید. افزون بر این موارد، برگشت درآمد از صرافی‌های خارجی به حساب بانک‌های ایرانی هم موضوع دیگری است که می‌تواند این شفافیت را افزایش دهد. به همین جهت است که سازمان امور مالیاتی، تا حد زیادی بر روی درآمدهای شما در این حوزه اشراف دارد.

نکته جالب این است که علاوه بر اشراف، مالیات‌هایی هم برای شما تعیین می‌شود که می‌توان گفت به‌صورت میانگین حدود 25 درصد از مبلغ سود شما است. البته این موضوع شرایط خاصی داشته و حداقل‌هایی هم برای دریافت معافیت مالیاتی تعیین شده است که در ادامه به آن می‌پردازیم. اما در حالت کلی باید این مورد را عنوان کنیم که ترید ارزهای دیجیتال، به‌عنوان یک شغل درآمدزا توسط دولت شناخته می‌شود. لذا قادر است برای آن مالیات تعیین کرده و مطابق با قوانین، مبلغ آن را از شما دریافت کند.

نکته جلب توجه این است که بسیاری از معامله‌گران و فعالان این حوزه، تصور می‌کنند که ترید آن‌ها مشمول مالیات نمی‌شود. به همین جهت نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی و… اهتمام نمی‌ورزند. همین عامل باعث می‌شود تا علاوه بر دریافت مالیات، جریمه شده و حتی به‌عنوان مجرم هم شناخته شوند. این موضوع همان چیزی است که باعث می‌شود تا سهل‌انگاری در این زمینه، عواقب بسیار سختی را به دنبال داشته باشد.

متأسفانه بخش قابل توجهی از این سهل‌انگاری، در نتیجه عدم آگاهی است. به عبارتی تریدرها، تصورات نادرستی در این زمینه دارند که مانع از رشد و پیشرفت آنها می‌شود. به همین جهت است که در زمان لازم برای آن اقدام نمی‌کنند. ما سعی داریم تا در ادامه این بخش، به تمام سؤالات شما در حوزه مالیات ارزهای دیجیتال پاسخ داده و جنبه‌های مختلف آن را خدمت شما بیان کنیم. لذا می‌توانید به کمک این بخش، تا حد زیادی اطلاعات خود را تکمیل کنید.

آیا اطلاعات درآمد تریدرها و فعالان ارز دیجیتال برای دولت قابل رهگیری است؟

نخستین سؤالی که ذهن اغلب مخاطبان را به سمت خود درگیر می‌کند، قابل رصد بودن اطلاعات آن‌ها توسط اداره مالیات است. در واقع آن‌ها تصور می‌کنند که فعالیت آن‌ها به دلیل نوع ماهیتی که دارد، چندان توسط دولت قابل رهگیری نیست. در این زمینه باید عنوان کنیم که تقریباً تمام فعالیت‌های شما در این حوزه، قابلیت رهگیری دارد. بر این مبنا زمانی که شما در صرافی‌های داخلی معامله می‌کنید، خود صرافی موظف است تا اطلاعات شما را مطابق قانون 169 مکرر، به اداره مالیات ارائه دهد. لذا هرگونه فعالیت شما در صرافی‌های داخلی، توسط دولت قابل رهگیری بوده و می‌توان برای آن مالیات تعیین کرد.

حال در این بین برخی از معامله‌گران تصور می‌کنند که می‌توانند با فعالیت در صرافی‌ها خارجی، تا حد زیادی این موضوع را دور زده و فعالیت خود را از دید اداره مالیات مخفی کنند. با این حال باید عنوان کنیم، زمانی که شما درآمد حاصل از معاملات خود از پلتفرم‌های خارجی را نقد کرده و به حساب بانکی خود در داخل کشور انتقال می‌دهید، بانک هم مانند صرافی، اطلاعات مربوط به آن را به اداره مالیات ارائه می‌دهد. لذا در هر صورت، معاملات شما دیده می‌شود.

آیا صرافی‌ها مالیات زمان معامله را دریافت می‌کنند؟

بسیاری از کاربران تصور می‌کنند که بخشی از کارمزد کسر شده در حین معامله آن ها در صرافی‌های داخلی، مربوط به رقم مالیات آن‌ها است. به همین جهت بابت مالیات آن پیگیر نخواهند بود. در این رابطه باید عنوان کنیم که صرافی‌های داخلی، عملاً مالیات مقطوع نداشته و این مزیت تنها در معاملات بورس وجود دارد. در حقیقت دولت برای حمایت از بورس و جذب سرمایه‌گذاران بیشتر برای آن، مزیتی به نام مالیات مقطوع را برای آن ارائه داد.

بر مبنای این مزیت، مبلغ ثابتی معادل نیم درصد از هر فروش کسر می‌شد. به عبارتی هر زمان که سهمی بفروشید، دولت نیم درصد از مبلغ آن را به‌عنوان مالیات کسر می‌کند. در این روش سود یا زیان شما در نظر گرفته نشده و تنها از فروشنده این مالیات کسر خواهد شد. چنین مزیتی باعث می‌شود تا عملاً نیازی به واردکردن درآمد حاصل از معاملات بورس در فرم اظهارنامه مالیاتی نباشد. به همین جهت معامله‌گران بابت مالیات بر درآمدهای حاصل از آن آسوده خاطر بوده و هیچ‌گونه دغدغه‌ای در این زمینه نداشتند.

اما نکته قابل توجه این است که دولت چنین مزیتی را برای بازار ارزهای دیجیتال لحاظ نکرده است. لذا شما بایستی جهت درآمدهای حاصل از این بازار، اظهارنامه پر کرده و برای سودهای خود مالیات بپردازید. مبلغ کارمزدی هم که برای هر معامله در صرافی‌ها دریافت می‌شود، صرفاً برای آن صرافی بوده و از هر دو طرف خریدار و فروشنده کسر خواهد شد.

آیا در صورت نقد نکردن درآمد، مشمول پرداخت مالیات خواهیم بود؟

ممکن است شما هم مانند بسیاری از کاربران تصور کنید که با نقد نکردن ارزهای دیجیتالتان، بتوانید از مالیات‌های سنگین در امان بمانید. در واقع این فرضیه تا حدودی درست است. یعنی تا زمانی که سرمایه شما به‌صورت ارز دیجیتال باشد، عملاً مشمول پرداخت مالیات نخواهید بود. یعنی رهگیری آن برای سازمان دارایی ممکن نیست. اما این تضمینی بر عدم شمول مالیاتی نیست. در واقع شما ممکن است خرید خود را از یک صرافی داخلی انجام دهید.

در این حالت، پلتفرم مذکور، اطلاعات شما را برای سازمان ارسال کرده و ممکن است بر مبنای آن برای شما مالیات تعیین شود. یا حتی ممکن است بعد از نقد کردن درآمدهای خود و انتقال آن به بانک‌های داخلی، مجدد درآمد شما مشخص شده و سازمان می‌تواند بر این مبنا برای شما مالیات تعیین کند. در حقیقت هر میزان سرمایه‌ای که به‌وسیله ارزهای دیجیتال نگهداری کنید، عاقبت روزی باید به ارز رسمی کشور تبدیل شود تا بتوانید از آن استفاده کنید.

مسیر این فرایند هم از بانک‌ها و صرافی‌های معتبر داخلی می‌گذرد. لذا در این دو حالت هم درآمد شما برای سازمان مالیاتی مشخص خواهد بود. بر این مبنا نمی‌توان نقد کردن درآمد از ارزهای دیجیتال را به‌عنوان راهکاری مطمئن برای مشمول نشدن مالیات دانست. حتی این روش ممکن است به‌عنوان فرار مالیاتی شناخته شده و عواقب بدی را برای شما به دنبال داشته باشد.

اظهارنامه مالیاتی برای درآمد ارزهای دیجیتال

اگر تاکنون در مشاغل دیگر فعالیت کرده باشید، به خوبی می‌دانید که باید در موعد مقرر نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی اقدام کنید. در غیر این صورت مشمول جریمه‌های سنگین می‌شوید. این در حالی است که خود مالیات هم به همراه جریمه از شما دریافت می‌شود. مسلماً تا به این لحظه دریافته‌اید که تمام تریدرها هم باید مالیات بپردازند. به طبع آن هم بایستی حتماً اظهارنامه آن را در موعد مقرر ارائه داد. با این حال بسیاری از افراد در این مورد اطلاعی ندارند.

اظهارنامه مالیات درآمد از ارزهای دیجیتال هم مانند سایر مشاغل است. لذا شما باید اظهارنامه مالیاتی سال جاری خود را حداکثر تا پایان خرداد سال بعد به اداره مالیات تحویل دهید. این اظهارنامه نامه الکترونیکی بوده و باید با مراجعه به پیشخوان مالیاتی آن را بارگذاری کنید. در نظر داشته باشید که شما باید در این اظهارنامه، اطلاعات مربوط به میزان درآمد و هزینه‌های خود را ذکر کرده و سود نهایی‌تان را مشخص کنید.

شما باید حداکثر 25 درصد از این مبلغ را به‌عنوان مالیات پرداخت کنید. البته در نظر داشته باشید که این رقم میانگین بوده و عموماً یک ساختار پلکانی برای دریافت مالیات‌های این حوزه وجود دارد که بر اساس سود شما مشخص می‌شود. بدیهی است که هر اندازه سود شما بیشتر باشد، باید درصد بیشتری را به‌عنوان مالیات بپردازید.

حال با توجه به اهمیت این موضوع، بسیاری بابت عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی خود در موعد مقرر، نگران هستند. در این زمینه باید عنوان کنیم که شما مکلف هستید که حتماً آن را تا آخر خرداد سال بعد ارائه دهید. در صورتی که آن را در زمان مشخص ارائه ندهید، راهکاری وجود ندارد. بلکه باید منتظر بمانید تا اداره مالیات تعیین تکلیف کند.

عموماً اداره مالیات 5 سال مهلت دارد تا بابت مالیات آن یک سال به سراغ شما آمده و مبلغ مالیات را به همراه جریمه آن از شما دریافت کند. اما اگر در ظرف 5 سال هم به سراغتان نیامدند، عملاً یا مشمول مالیات نشده یا بخشوده شده‌اید. لذا نیازی به نگرانی بابت مالیات آن یک سال نخواهد بود.

نحوه تکمیل اظهارنامه مالیات‌ بردرآمد ارزهای دیجیتال

حال که با الزام ارائه اظهارنامه مالیاتی برای ارزهای دیجیتال آشنا شده‌اید، بدون شک تمایل دارید تا در رابطه با چگونگی تشکیل آن‌ها نیز اطلاعاتی را به دست آورید. در واقع بسیاری از معامله‌گران با نحوه تکمیل اظهارنامه مالیاتی برای فعالیت‌های مربوط به ارزهای دیجیتال آشنایی ندارند. در این رابطه باید عنوان کنیم که فرایند تکمیل اظهارنامه مالیاتی، پیچیدگی‌های بسیاری دارد. با این حال شما می‌توانید به آدرس مطرح شده در منابع مراجعه کرده و بدین ترتیب نسبت به تکمیل اطلاعات آن اقدام کنید. عموماً فرم اظهارنامه مالیات، پیچیدگی‌های خاصی داشته و نیازمند آشنایی با اطلاعات مختلفی در قوانین این حوزه است.

به همین جهت است که بهینه‌ترین حالت، کسب آموزش‌های لازم در این حوزه است تا بتوانید فرم اظهارنامه را پر کنید. اما در حالت کلی اظهارنامه این فیلد کاری، تا حد زیادی مشابه مشاغل زیر مجموعه مالیات عملکردی است. یعنی شما باید درآمد و هزینه‌ها را مشخص کرده پس از کسر هزینه‌ها، میزان سود باقی مانده را هم تعیین کنید. با این کار رقم نهایی به دست می‌آید که باید بر اساس تعرفه‌های مالیاتی مشخص شده، درصدی از آن را به‌عنوان مالیات بپردازید. این درصد به‌صورت پلکانی تعیین می‌شود. در حالت کلی، باید حدود 25 درصد از رقم سود نهایی را به‌عنوان مالیات بپردازید.

تا چه میزان معامله ارز دیجیتال، مشمول مالیات ارز دیجیتال خواهیم بود؟

یکی از شاخص‌ترین سؤالاتی که اغلب کاربران در این زمینه می‌پرسند، کف قابل قبول برای مشمول مالیات است. در واقع هر نوع کسب‌وکاری را که در نظر بگیرید، تا محدوده مشخصی نیاز به پرداخت مالیات ندارد. برای مثال بسیاری از خدمات خرید و فروش کالا، تا سقف 240 میلیون تومان گردش حساب یا درآمد سالانه، نیازی به پرداخت مالیات ندارند. برای مبالغ بیش از آن باید ده درصد پرداخت کنند. مسلماً چنین کف قیمتی، برای معاملات ارز دیجیتال هم تعیین شده است.

در رابطه با این موضوع باید عنوان کنیم که طبق ماده 101 قانون مالیات، افراد حقیقی به‌شرط تسلیم اظهارنامه، مشمول نوعی معافیت معیشتی می‌شوند که کف مبلغ سود را به 40 میلیون تومان ارتقا می‌دهد. به عبارت ساده‌تر، در صورتی که حداکثر سود شما در طول یک سال گذشته، 40 میلیون تومان بوده باشد، شما شامل معافیت مالیاتی خواهید شد. در نظر داشته باشید که این معافیت به شرطی است که شما اظهارنامه مالیتان را ارائه داده باشید.

بر این مبنا می‌توان گفت که حداکثر سود برای معافیت مالیاتی در حوزه ارزهای دیجیتال، 40 میلیون تومان است. بعد از آن متناسب با مبلغ سود شما، مبلغی بر مالیات شما اضافه می‌شود که حالت میانگین آن 25 درصد است. در نظر داشته باشید که این مقدار برای سود شما است نه میزان معامله یا گردش حسابتان؛ لذا به این مورد دقت کافی داشته باشید. البته باید این مورد را یادآور شویم که این کف درآمدی بسیار اندک به نظر می‌رسد، اما در هر حال رقمی است که توسط قانون گذاران تعیین شده است.

آیا انتقال ارز دیجیتال به حساب شخص ثالث، مشمول مالیات می‌شود؟

از دیگر سؤالات رایجی که توسط بسیاری از افراد پرسیده می‌شود، انتقال ارز دیجیتال به حساب شخص ثالث و موضوع مالیات‌های مربوط به آن‌ها است. به عبارتی آنان می‌خواهند بدانند که آیا انتقال ارز دیجیتال می‌تواند مشمول مالیات شود یا خیر؟

در جواب این پرسش باید عنوان کنیم که نوع انتقال شما تاثیر بسیار زیادی در تعیین این موضوع دارد. در حالت کلی سه روش برای چنین انتقالی وجود دارد. راه اول انتقال به والت شخص مورد نظر در صرافی داخلی است. شما می‌توانید ارز دیجیتال مورد نظر را از داخل حساب خود در این صرافی، به حساب شخص دیگری در همان صرافی انتقال دهید. یا ممکن است از کیف پول شخصی خود، به حسابتان در داخل صرافی ایرانی انتقال دهید. در این حالت، صرافی اطلاعات مربوط به معامله را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می‌دهد. به همین جهت تراکنش مربوطه رهگیری شده و در صورت رسیدن به سقف مورد نظر، مشمول مالیات می‌شود.

راهکار دوم، انتقال مبلغ آن از طریق حساب بانکی است. یعنی بخواهید به‌وسیله سرمایه‌تان در حساب بانکی، یک ارز دیجیتال را در صرافی خریداری کرده یا مبلغ آن را به شخص دیگری انتقال دهید. در این حالت هم بانک، اطلاعات شما را داشته و می‌تواند آن را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهد.

راهکار سوم، انتقال ارز دیجیتال از یک کیف پول خارجی به کیف پول خارجی دیگری است. یا بخواهید ارز دیجیتال خود را به آدرس والت یک شخص در صرافی خارجی واریز کنید. مسلماً در چنین شرایطی، دولت به اطلاعات حساب پلتفرم‌های خارجی دسترسی ندارد.

به همین جهت نمی‌تواند برای آن مالیاتی تعیین کند. یعنی عملاً قابلیت رهگیری دارایی‌ها را نخواهد داشت. اما در نظر داشته باشید که اگر درآمد حاصل از آن به هر صورتی نقد شود (چه در صرافی داخلی یا بانک‌های کشور) اطلاعات آن به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود. به همین جهت است که دولت در نهایت قادر به تعیین مالیات آن خواهد بود.

البته با توجه به توضیحات مربوطه، توصیه می‌کنیم که از انتقال سرمایه به‌صورت ارز دیجیتال بین حساب‌های مختلف پرهیز کنید؛ چرا که این موضوع می‌تواند به منزله پول‌شویی بوده و تا حد زیادی ریسک جریمه شدن و فرار مالیاتی را در پی دارد. پس سعی داشته باشید تا با شفافیت بالا عمل کنید.

مالیات مقطوع چیست؟ آیا در بازار ارزهای دیجیتال اعمال می‌شود؟

مالیات مقطوع یکی از رایج‌ترین شیوه‌های تعیین مالیات در بازارهای معاملاتی مختلف است. عموماً بیشتر بازارهایی که در آن بر مبنای نوسان درآمد کسب می‌شود، از این شیوه مالیات گذاری استفاده می‌شود. ما قبلاً هم این موضوع را به شیوه‌ای کلی‌تر بیان کرده بودیم. بر مبنای این روش، عملاً نیازی به پر کردن اظهارنامه مالیاتی نیست؛ بلکه مالیات شما در زمان فروش و به‌صورت درصدی از مبلغ فروش کسر می‌شود. بنابراین سازمان مالیات، کاری به سود یا زیان شما ندارد؛ بلکه تنها از فروشنده مالیات خود را دریافت می‌کند.

این روش در بازار املاک، بورس و بیشتر بازارهای معاملاتی جهان وجود دارد. بدین ترتیب دیگر نیازی به دردسرهای مالیاتی آن نیست؛ بلکه مالیات به‌صورت اتوماتیک و از مبلغ معاملات کسر می‌شود. این موضوع باعث شده تا بسیاری از معامله‌گران، در مورد وجود آن در بازار ارزهای دیجیتال سؤال داشته باشند. در این رابطه باید عنوان کنیم که متأسفانه چنین شیوه مالیات‌گیری در صرافی‌های داخلی وجود ندارد.

دلیل آن هم عدم حمایت کامل قانون‌گذار از این بازار است. در نظر داشته باشید که مبلغ کسر شده در هنگام معامله داخل صرافی‌های داخلی، تنها کارمزد آن پلتفرم بوده و عملاً ارتباطی به مالیات ندارد. این شما هستید که بایستی بعداً اظهارنامه مالیاتی آن را تکمیل و ارسال کنید.

چگونه مالیاتمان را به صفر برسانیم؟

بعد از درک جایگاه مالیات در بازار ارزهای دیجیتال، اکنون بسیاری به دنبال راهکاری برای کاهش یا به صفر رساندن آن هستند. بدین منظور هم ایمن‌ترین روش، استفاده از معافیت‌های مالیاتی است. در واقع دولت برای حمایت از اقشار خاصی، معافیت‌های مالیاتی مدونی را تعیین می‌کند تا بدین ترتیب از آن رسته کاری حمایت کرده باشد. متأسفانه در رابطه با ترید و معاملات ارزهای دیجیتال، هیچ‌گونه معافیت مالیاتی چشمگیر و کارآمدی وجود ندارد.

تنها دو نوع معافیت وجود دارد که تا حدی باعث کاهش مالیات می‌شود. مورد اول معافیت معیشتی است. این مورد مشمول تمام کسب و کارها می‌شود. بر مبنای آن، هر شخص حقیقی که در موعد مقرر، اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان ارائه دهد، می‌تواند در صورت داشتن حداکثر 40 میلیون تومان سود در سال گذشته، از پرداخت مالیات معاف شود.

مورد دوم مربوط به فعالیت در حوزه استخراج رمز ارزها است. بر مبنای آن چنانچه یک شرکت فعال در زمینه استخراج ارزهای دیجیتال، در محدوده 120 کیلومتری تهران، 50 کیلومتری اصفهان و 30 کیلومتری سایر شهرها، مزرعه استخراج خود را راه‌اندازی کند، می‌تواند از معافیت ماده 132 قانون‌های مالیاتی استفاده کنند. این معافیت به مدت 5 سال بوده می‌تواند تا حجم مناسبی از رقم مالیات شما را کاهش دهد. البته این معافیت تنها به اشخاص حقوقی تعلق می‌گیرد. یعنی بایستی حتماً برای آن شرکت رسمی ثبت کرده باشید.

آیا امکان مطالبه مالیات سال‌های قبل وجود دارد؟ در این شرایط چه باید کرد؟

بسیاری از معامله‌گران این بازار، چند سالی است که در این حوزه فعالیت دارند. در سال‌های اخیر، موضوع مالیات برای این حوزه چندان پر رنگ نبود. برای همین طبیعی است که اگر در این سال‌ها شما هم توجهی به مالیات‌ها نکرده باشید. اما بدون شک تا به این لحظه دریافته‌اید که از دید سازمان امور مالیاتی پنهان نبوده‌اید. به همین جهت ممکن است نگران مطالبه مالیات سال‌های قبلی فعالیتتان باشید.

در این رابطه باید عنوان کنیم که اداره مالیات، 5 سال فرصت دارد تا برای مطالبه مالیات یک سال به سراغ مودی برود. البته احتمال اینکه پیگیر شما باشند، امری نسبی است. یعنی نمی‌توان نظری قطعی در رابطه با آن داد. ممکن است به سراغ شما آمده و مالیات معوقه را درخواست کرده یا اصلاً پیگیر آن نباشند. در صورتی که تا 5 سال به شما مراجعه‌ای نکردند، نیازی به نگرانی نیست؛ چراکه سازمان دور آن را خط کشیده است.

اما چنانچه به شما بابت این موضوع مراجعه کردند، بهترین راهکار همکاری با آنان است. یعنی در زمینه ارائه اطلاعات و موارد دیگر با سازمان همکاری داشته باشید. عموماً در این شرایط، سازمان از ممیزینش برای تعیین مالیات استفاده می‌کند. متأسفانه فعالیت تریدری بیشترین میزان ضریب را دارد. این ضریب تا 50 درصد هم می‌رسد. یعنی ممکن است حدود 50 درصد از درآمدهای شما در این حوزه را به‌عنوان سود خالص در نظر گرفته و بر مبنای آن هم مالیات شما را تعیین کنند.

در نظر داشته باشید که آن‌ها می‌توانند ضمن این مالیات، جریمه‌های دیگری هم از شما بگیرند که البته برخی از آنها قابل بخشودگی است. توصیه می‌کنیم تا در صورت بروز چنین مشکلی، حتماً یک مشاور در کنار خود داشته یا آموزش‌های لازم را در این زمینه دریافت کنید تا میزان مالیات شما به کمترین حالت ممکن برسد.

مالیات دقیق ارزهای دیجیتال چند درصد است؟

یکی از اصلی‌ترین سؤالاتی که ممکن است ذهن شما را هم به سمت خود درگیر کند، درصد مالیات پرداختی برای درآمد از ارزهای دیجیتال است. به عبارت ساده‌تر، بسیاری از افراد نمی‌دانند که باید چند درصد را به‌عنوان مالیات حاصل از درآمدهای خود پرداخت کنند. در این رابطه باید عنوان کنیم که میزان مالیات شما بر اساس ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم تعیین می‌شود. این قانون تا حد زیادی به‌صورت پلکانی، نرخ‌های پرداختی برای این مالیات را تعیین می‌کند.

بر مبنای این قانون، برای حدود 50 میلیون تومان سود، باید 15 درصد مالیات بپردازید. برای 50 میلیون بعدی بایستی 20 درصد مالیات و برای مابه تفاوت رقم‌های بیشتر از آن هم باید 25 درصد مالیات پرداخت شود. در نظر داشته باشید که این درصدها برای سود نهایی است. به عبارتی باید میزان هزینه‌های کسب و کار از آن کسر شده باشد.

افزون بر این موارد، ارقام مذکور برای فعالیت در زمینه ترید ارزهای دیجیتال بوده و مسلماً برای کسب و کارهای دیگر متفاوت خواهد بود. البته بیشتر افراد در محاسبه این ارقام دچار مشکل می‌شوند. به همین جهت شما می‌توانید برای سهولت در محاسبه، همان 25 درصد را لحاظ کنید تا روند کار برایتان ساده‌تر شود.

جایگزینی شغل دیگر به جای ترید و سرمایه گذاری در فرم اظهارنامه 

یکی از راهکارهای ابتدای که ممکن است به ذهن شما خطور کند، استفاده از فیلدهای کاری دیگر برای کاهش مالیات است. برای مثال بسیاری از معامله‌گران، شغل‌های دیگری در کنار فعالیت ترید خود دارند. به همین جهت تصور می‌کنند که با بسط دادن درآمدهای ترید به شغل دیگر و ذکر آن در اظهارنامه مالیاتی، می‌توان تا حدی از شر ضریب‌های بالای مالیاتی این حوزه دور شد.

برای درک بهتر این موضوع تصور کنید که یک شخص در کنار داشتن یک سوپرمارکت، کماکان در بازار ارزهای دیجیتال خرید کرده و به سود می‌رسد. حال این شخص اگر بخواهد در فرم اظهارنامه، درآمدهای شغل ترید را هم در زیر مجموعه درآمدهای سوپر مارکتش قید کند، آیا از ضریب پایین و معافیت مالیاتی صنف سوپرمارکت بهره‌مند خواهد شد؟ 

در جواب این سؤال باید بگوییم خیر. در حقیقت زمانی که شما اظهارنامه پرونده مالیاتی ایجاد می‌کنید، باید به‌صورت مشخص قید کنید که هر کدام از شغل‌های شما، چند درصد از درآمد و زمان شما را به خود اختصاص می‌دهند. برای مثال ممکن است سوپرمارکت 30 درصد درآمد و ترید هم 70 درصد آن را تشکیل دهد. لذا باید آن را قید کرده و بر این مبنا هم مالیات پرداخت کنید. 

حال اگر اصلاً شغل تریدری را در پرونده مالیاتی خود ذکر نکرده و به نحوی درآمد آن را ارائه ندهید، فعالیت شما به منزله فرار مالیاتی خواهد بود. از طرفی تکمیل اظهارنامه شما صرفاً برای یکی از این شغل‌ها، به منزله عدم ارائه آن است. در نظر داشته باشید، همان گونه که اشاره کردیم، سازمان می‌تواند تا حد زیادی درآمدهای شما در این حوزه را رصد کند.

لذا اگر درآمدی از این حوزه داشته باشید و آن را در فرم اظهارنامه قید نکرده یا دست کم به‌عنوان زیر مجموعه کسب و کار دومتان ذکر کنید، عملاً اظهارنامه‌تان باطل بوده و به منزله عدم ارائه آن قلمداد می‌شود. در این حالت ممکن است جریمه عدم ارائه اظهارنامه هم شامل شما شود. لذا توصیه می‌کنیم تا درآمدهای این حوزه کاری را تنها در فیلد مربوط به آن قید کنید.

عواقب فرار مالیاتی در حوزه ارزهای دیجیتال 

یکی از رایج‌ترین دغدغه‌هایی که برای افراد تازه‌کار در این حوزه ایجاد می‌شود، فرار مالیاتی و عواقب آن است. در حقیقت تمامی این افراد دست کم یک‌بار از خود پرسیده‌اند که در صورت فرار مالیاتی، چه عواقبی در انتظار آنها خواهد بود. در این رابطه باید عنوان کنیم که سازمان می‌تواند مطابق با ماده 274 مالیات‌های مستقیم با شما برخورد کند. بر مبنای این ماده، سازمان می‌تواند ضمن دریافت مالیات تعیین شده توسط ممیز، جریمه‌های مختلفی را هم از شما دریافت کند.

این جریمه و نوع آن، مناسب با کتمان یا اقدام شما تعیین می‌شود. افزون بر این موارد، از شما دعوی قضایی ثبت شده و به‌عنوان مجرم شناخته خواهید شد. به عبارتی می‌توان گفت که این اقدام، عواقب مالیاتی بسیار دشواری را به دنبال دارد که می‌تواند هزینه‌های شما را به‌مراتب افزایش دهد. افزون بر این موارد، سوء پیشینه هم برای شما ایجاد می‌کند که در پاره‌ای از موارد منجر به محدودیت‌های قانونی می‌شود. به همین جهت توصیه می‌کنیم تا عملاً از فرار مالیاتی خودداری کنید.

با این وجود باز هم عده‌ای می‌خواهند نحوه فرار مالیاتی در این حوزه را بدانند. یعنی تمایل دارند تا شیوهٔ کتمان درآمد یا تکنیک‌هایی برای جعل اسناد در این حوزه را بدانند. آن‌ها تصور می‌کنند که با این کار می‌توان از پرداخت مالیات‌ها فرار کرد. در این زمینه باید عنوان کنیم که در گذشته، روش‌های بسیاری برای فرار مالیاتی و کتمان درآمد وجود داشت. به نحوی که می‌توانستید به‌سادگی هرچه تمام‌تر، درآمدهای خود را کتمان کرده و سازمان هم آن را نمی‌فهمید. اما در شرایط فعلی، عملاً این فعالیت مقدور نیست.

یعنی سازمان می‌تواند به‌سادگی درآمدهای شما را تشخیص داده و بر مبنای آن هم مالیات شما را تعیین کند. افزون بر این موارد، می‌تواند جریمه‌های مختلفی برای کتمان یا جعل اسناد آن تعیین کند. حتی در چند سال گذشته، این اقدام به‌عنوان نوعی جرم تلقی شده و سازمان سخت‌گیری‌های بیشتری بر روی آن اعمال کرده است. این موضوع به نوبه خود باعث می‌شود تا حساسیت بر روی آن افزایش پیدا کند. بدین ترتیب توصیه می‌کنیم تا از چنین اقداماتی پرهیز کرده و به شیوه‌ای شفاف، فعالیت‌های خود را در پیش بگیرید.

آیا می‌توان اصلاً مالیات ارزهای دیجیتال را پرداخت نکنیم؟

در این رابطه باید عنوان کنیم که هیچ‌گونه معافیت صددرصدی مانند مشاغل دیگر وجود ندارد. به عبارت ساده‌تر شما هیچ راه قانونی برای عدم پرداخت این مالیات نداشته و باید آن را ارائه دهید. تنها معافیتی که در این زمینه وجود دارد، همان معافیت معیشتی است که تا سقف 40 میلیون تومان از سود شما را از پرداخت مالیات معاف می‌کند.

لذا هیچ راه قانونی برای عدم پرداخت مالیات از درآمد ارزهای دیجیتال وجود ندارد. اما اگر بخواهید به شیوه غیرقانونی عمل کنید، باید همان کتمان اطلاعات و… را در پیش بگیرد که فرار مالیاتی محسوب شده و می‌تواند عواقب سنگینی در پی داشته باشد. لذا ما توصیه نمی‌کنیم.

آیا در صورت ضرر کردن، ملزم به پرداخت مالیات هستیم؟

این سؤال هم جزو نمونه‌های رایجی است که در ذهن اغلب معامله‌گران موج می‌زند. اغلب افراد تصور می‌کنند که به‌محض فعالیت در این حوزه، باید خود را برای مالیات‌های سنگین آن هم آماده کرد. در این رابطه باید عنوان کنیم که سازمان امور مالیاتی، تنها از سود به دست آمده شما مالیات دریافت می‌کند.

به عبارت ساده‌تر این سازمان از مبلغ وارد شده شما به بازار مبلغی دریافت نمی‌کند. همچنین اگر متحمل ضرر شوید، مبلغی پرداخت نمی‌کنید؛ بلکه شما تنها از سودهایتان مالیات می‌پردازید. البته این موضوع به شرطی است که بتوانید ضررهای خود و مبلغ آنها را اثبات کنید.

آیا معاملات شخص به شخص ارز دیجیتال هم مشمول مالیات می‌شود؟

قبل از اینکه بخواهیم این موضوع را بیان کنیم، باید بدانید که قبل از شکل‌گیری صرافی‌های ارز دیجیتال رسمی در کشور، معاملات شخص به شخص در بازار ارزهای دیجیتال رواج زیادی داشت. اکنون نیز چنین معاملاتی در بازار سیاه وجود دارد. به نحوی که افراد می‌توانند با پرداخت پول فیات، ارز دیجیتال خاصی را در کیف پول خود دریافت کنند. این روش عموماً برای خرید تتر استفاده می‌شود.

حال ممکن است این سؤال برای شما پیش بیاید که آیا این سبک از معاملات هم مشمول پرداخت مالیات می‌شود یا خیر؟ در این رابطه باید عنوان کنیم که دولت هرگونه معامله‌ای که در آن منجر به درآمد شود را به‌عنوان رویدادی مالیاتی در نظر گرفته و برای آن مالیات تعیین می‌کند. لذا معاملات شخص به شخص هم می‌تواند مشمول مالیات شود.

حال ممکن است از خود بپرسید که سازمان از چه طریقی می‌تواند این شیوه معامله را تشخیص دهد؟ پاسخ این سؤال را قبلاً هم داده‌ایم. در حقیقت راهکارهای زیادی وجود دارد که سازمان می‌تواند به کمک آنها، درآمد و معاملات شما را تشخیص دهد. برای مثال صرافی‌های داخلی، انتقال‌های بانکی و… همگی جزو این موارد است. در نظر داشته باشید که اگر اطلاعات یکی از طرفین هم به دست سازمان برسد، می‌تواند سر نخ لازم برای پیگیری‌های لازم ایجاد شود.

مالیات ارزهای دیجیتال، زیر مجموعه کدام دسته مالیاتی است؟

اغلب افرادی که تابه‌حال اظهارنامه مالیات پر کرده یا دست کم چند باری مالیات داده‌اند، باید با انواع رسته‌های مالیاتی آشنا باشند. مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر عملکرد، مالیات تکلیفی و… همگی رسته‌های مختلفی از مالیات هستند که هر کدام از آنها شرایط خاص خود را دارند. برای بسیاری این سؤال ایجاد می‌شود که مالیات ارزهای دیجیتال جزو کدام رسته است. در این رابطه باید عنوان کنیم که این مورد به‌عنوان زیر مجموعه مالیات عملکرد قرار می‌گیرد.

چرا ضمن نداشتن قانون مدون برای ارزهای دیجیتال، برای آن مالیات دریافت می‌شود؟

این سؤال را می‌توان جزو بحث‌های جذابی دانست که اخیراً گفت و گوهای بسیاری بر روی آن صورت گرفته است. در واقع هنوز هم در کشور ما، فعالیت در حوزه ارزهای دیجیتال به‌عنوان شغلی رسمی شناخته نشده است. لذا هیچ‌گونه حمایت قانونی چشمگیری هم از آن صورت نگرفته است. تا جایی که می‌توان گفت این حوزه اصلاً در کشور ما به‌صورت یک قانون مدون درنیامده است. حال بسیاری می‌پرسند که چرا با وجود این سهل‌انگاری قانونی، باز هم به آن مالیات تعیین شده است؟

در پاسخ باید این مورد را خاطرنشان کنیم که برای دریافت مالیات از ارزهای دیجیتال هم قانون مشخص و قطعی وجود ندارد. اما ماده یک قانون مالیات‌های مستقیم، به‌صراحت عنوان می‌کند که باید برای هر نوع درآمدی، مالیات پرداخت کرد. به عبارتی این قانون به نوع کسب و کار شما کاری ندارد.

مادامی که درآمد داشته باشید، باید برای آن مالیات بپردازید. از آن جایی که فعالیت در ارزهای دیجیتال هم می‌تواند منجر به درآمد شود، لذا باید طبق این ماده‌قانونی، برای آن مالیات پرداخت کرد. این موضوع فارغ از داشتن قانون مدون برای فعالیت ارز دیجیتال یا نداشتن آن است.

آیا مالیات ارزهای دیجیتال باید صرفاً برای سال جاری پرداخت شود یا مشمول درآمد سال‌های قبلی هم می‌شود؟

یکی از دغدغه‌های تریدرها بعد از سخت‌گیری‌های دولت در زمینه مالیات، مطالبه‌کردن مبلغ مالیات سال‌های گذشته است. در واقع آنها نگران هستند که مبادا مالیات درآمد سال‌های قبلی آن‌ها نیز مطالبه شود. در این رابطه باید عنوان کنیم که هر شخص حقیقی، مادامی که درآمد داشته باشد، باید اظهارنامه مالیاتی را تکمیل کرده و آن را برای سازمان امور مالیاتی ارسال کند.

در صورتی که این اقدام انجام نشود، سازمان تا پنج سال فرصت دارد که نسبت به دریافت مطالبات اقدام کند. به همین جهت سازمان تنها می‌تواند به پنج سال قبل برگشته و مالیات‌های پرداخت نشده آن را درخواست کند. البته این موضوع به شرطی است که اطلاعاتی در این بازه زمانی از شما و عملکردتان داشته باشد. در غیر این صورت، مالیات‌های گذشته‌تان مطالبه نمی‌شود.

سخن آخر

این روزها فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال شدت بالایی گرفته است. هم سو با آن هم دولت به‌صورت مکرر، هر ساله قوانین مالیاتی سخت‌تری را اعمال می‌کند. فعالیت در حوزه رمز ارزها نیز مانند سایر فیلدهای کاری، به‌عنوان یک رویداد مالیاتی شناخته می‌شود؛ لذا به آن مالیات تعلق می‌گیرد. بنا بر این، فعالان این حوزه باید نسبت به پرداخت آن اقدام کنند. در غیر این صورت جریمه شده و ممکن است به‌عنوان مجرم هم شناخته شوند. با وجود این حساسیت‌ها، اما بخش قابل توجهی از افراد در مورد آن اطلاعاتی ندارند.

ما در این مقاله سعی کردیم تا مرور واضحی بر روی این موضوع داشته باشیم. با این حال به شما توصیه می‌کنیم تا از طریق دوره‌های رایج در زمینه امور مالیاتی، دانش خود در این زمینه را افزایش دهید تا از شر مالیات‌های سنگین آن در امان بمانید. از طرفی چنانچه هر سؤالی در رابطه با این موضوع داشتید، می‌توانید از طریق بخش نظرات با ما مطرح فرمایید.

منابع

پیشخوان مالیاتی:

https://my.tax.gov.ir

سازمان امور مالیاتی کشور:

https://inta.tax.gov.ir/Pages/Action/home

ماده 1 قانون مالیات مستقیم:

https://inta.tax.gov.ir/Pages/Action/LawsShow/1/1/1/1

ماده 101 قانون مالیات مستقیم:

https://inta.tax.gov.ir/Pages/Action/LawsShow/1/3/4/101

ماده 131 قانون مالیات مستقیم:

https://inta.tax.gov.ir/Pages/Action/LawsShow/1/3/7/131

ماده 132 قانون مالیات مستقیم:

https://inta.tax.gov.ir/Pages/Action/LawsShow/1/4/1/132

ماده 169 مکرر قانون مالیات مستقیم:

https://inta.tax.gov.ir/Pages/Action/LawsShow/1/4/4/169-1

ماده 274 قانون مالیات مستقیم:

https://inta.tax.gov.ir/Pages/Action/LawsShow/1/5/6/274