دیفای Defi چیست و امور مالی غیر متمرکز ارز دیجیتال چه کاربردی دارد؟

برنامه های امور مالی غیر متمرکز یا Defi به برنامه های نرم افزاری گفته می شود که قادر باشند امور مالی مختلفی از قبیل دریافت وام، اعطای وام، پرداخت اقساط و معاملات مالی را به‌ نحوی غیرمتمرکز یعنی بدون نیاز به شخص سوم به عنوان واسطه به انجام ‌برسانند.
دیفای یا Decentralized Finance یک مجموعه بزرگ از چندین پروژه مختلف است که می توانند سرویس های مالی غیر متمرکز را عرضه نمایند.
در حال حاضر بانک ها و نهاد‌های مالی متمرکز کنترل و مدیریت امور مالی را در دست دارند. متقاضیان جهت دریافت وام، پرداخت اقساط و مالیات یا خرید و فروش ارز لازم است به بانک ها، صرافی ها یا دیگر ارگان ‌های متمرکز رجوع کنند. در سراسر دنیا، مردم برای انجام امور مالی خود به بانک ها و دولت ها اعتماد می‌کنند با این امید که آنها از ذخیره های پولی شان مراقبت می کنند و ارزش پول ملی‌ را حفظ می نمایند. معامله گران نیز برای داشتن معاملات مالی ایمن به بنگاه ها و اشخاص ثالث اعتماد می‌کنند تا به عنوان واسطه حافظ حقوق دو طرف معامله باشند.
ولی در طول سالیان شاهد بوده ایم که واسطه هایی که به صورت متمرکز عمل می کنند می توانند دچار خطاهای غیرعمدی شده یا کارهایی مبتنی بر فساد مالی انجام دهند. به همین دلیل اندیشمندان اقتصادی به ایجاد اکوسیستم های مالی غیر متمرکز تحت عنوان Defi پرداختند تا از مزایای بلاک چین ها در انجام خدمات مالی استفاده نمایند.
پروژه های دیفای به صورت به صورت برنامه های نرم افزاری Open Source یا متن باز هستند که کاملا شفاف و بدون واسطه متمرکز در دسترس همگان قرار دارد. یعنی کاربران نظارت و مدیریت کامل بر دارایی خود را دارند و به واسطه Dapps‌ یا برنامه های غیرمتمرکز با تمامی پروژه های بلاک چین ارتباط برقرار می نمایند که در این مقاله ارز دیجیتال به بررسی کامل آنها خواهیم پرداخت.

ویدیو بهترین ارزهای دیجیتال حوزه Defi کدام هستند؟

لینک دانلود ویدیو با کیفیت HD

برنامه های دیفای چه مزایایی دارند؟

• خدمات مالی سنتی که در حال حاضر ارائه می شود به ارگان هایی از قبیل بانک جهت واسطه گری بین معامله گران و نظام دادگاه جهت داوری بین شاکیان در یک معامله وابسته است. اجرای برنامه های مالی غیر متمرکز یا دیفای به شخص ثالث به عنوان واسطه یا داور نیاز ندارند. در کد های برنامه نویسی که در تولید سیستم های Defi، نقش دارند، نحوه حل اختلافات احتمالی بین معامله کنندگان پیش بینی و برنامه ریزی شده است. همچنین در کد نویسی ها، نحوه مدیریت و نظارت کاربران بر دارایی شان در نظر گرفته شده است.
• در برنامه های امور مالی غیر متمرکز امکان مصادره اموال ‌کسی وجود ندارد و شخص دیگری نمی تواند بر امور مالی شما نظارت داشته یا مانع انجام معاملات شما شود. از آنجا که همه‌ امور شفاف است امکان وقوع سرقت یا فساد بسیار کم می شود. از آنجا که در دیفای واسطه ای بین دو طرف معامله وجود ندارد، هزینه های تراکنش ها نیز کم می شود. دیفای در نظر دارد نقش بانک ها و ارگان های متمرکز را از امور مالی حذف کند ولی انجام این کار به سادگی امکان‌ ندارد.
• اطلاعات برنامه های امور مالی غیر متمرکز بر روی بلاک چین نگهداری می شود و میان همه افراد متصل به شبکه توزیع می شود. از مشخصه های تکنولوژی بلاک چین آن است که امکان تغییر داده ها، حذف داده ها یا از کار افتادن سیستم بسیار کم می شود.
• از مزایای دیگر این اکوسیستم، دستیابی راحت تمامی اشخاص عادی به سرویس های مالی است. واسطه ها نقش مهمی در سیستم مالی فعلی دارند و کسب سود آنها از این سیستم زیاد است. بنابراین افراد کم ‌بضاعت نمی توانند از این خدمات به‌ خوبی استفاده کنند. دیفای امکان استفاده از خدمات مالی با هزینه بسیار کم را برای این اشخاص فراهم می کند.

کاربرد های برنامه های امور مالی غیر متمرکز DeFi کدامند؟

در صورت پیشرفت دیفای اکثر امور مالی را می‌توان با این نوآوری هماهنگ کرد و اجرایی نمود. ولی در حال حاضر بیشتر فعالیت‌ های مالی در حوزه دیفای در سه قسمت عمده زیر خلاصه می گردند:

• پرداخت و دریافت وام: قواعد پرداخت وام در سیستم های غیر متمرکز یکی از پرکاربردی ترین قسمت های اکوسیستم DeFi می باشد. اعطای وام و دریافت آن به صورت غیر متمرکز دارای مزایای قابل توجهی می باشد. از جمله این مزایا امکان پرداخت سریع، گذاشتن ضمانت با ارزهای رمزنگاری و عدم نیاز به دادن چک‌ و سفته های ضمانتی می باشند.
  در سیستم ‌های مبتنی بر دیفای، افرادی که نقدینگی سیستم را تامین می کنند با سپردن دارایی های خود در استخرهای نقدینگی سود دریافت می کنند و متقاضیان وام این امکان را خواهند داشت که از این نقدینگی ها وام دریافت نمایند.
  به دلیل آنکه عملیات وام دهی و دریافت وام بر روی بلاک چین ارائه می شود، اطمینان و اعتماد دو طرف در حد بالایی حاصل شده و انجام عملیات از شفافیت برخوردار می باشد. بنابراین سیستم های وام‌ غیر متمرکز ریسک قرارداد را کم می کند. همچنین باعث می شود که انجام این عملیات ارزان تر و سریع‌تر شده و اشخاص بیشتری بتوانند از آن بهره مند شوند.
• خدمات بانکی: برنامه های مالی DeFi کاربردهای زیادی در انجام امور بانکی از جمله انتشار استیبل کوین‌ها، انتشار ارزهای رمزنگاری، امور رهن و وثیقه و بیمه نامه ها دارند.

در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی بلاک چین، تولید استیبل کوین ‌ها که در قیاس با ارزهای سنتی دارای ارزش ثابتی هست و در همان ‌حال از انواع ارزهای غیر متمرکز نیز می باشند رو به فزونی است. کوین‌ های پایدار نوعی از ارزهای رمزنگاری هستند که دارای پشتوانه ارزهای مانند دلار، یورو و ین می باشند. به طور مثال Tether دلار یا USDT ارزی است که از پشتوانه دلار برخوردار بوده و ارزش آن تقریبا همیشه برابر با یک دلار است.

• خدمات اعتباری: در سیستم های مرسوم فعلی به خاطر وجود واسطه های زیاد، پروسه ثبت رهن و وثیقه طولانی است و شامل هزینه زیادی می شود. اگر ارائه این خدمات از طریق قراردادهای هوشمند انجام گیرد، هزینه ‌هایی که لازم است جهت موارد حقوقی و پذیره نویسی مصرف گردد، خیلی کم می شود. در ضمن هرگاه‌ بیمه‌ نامه روی بلاک چین نیاز صادر گردد، به واسطه احتیاجی نبوده و امکان نقض بیمه نامه نیز کم می شود. بنابراین گذشته از آنکه کیفیت خدمات بالاتر می رود، هزینه بیمه نامه هم کمتر می گردد.
• صرافی‌های غیر متمرکز: با پیشرفت دیفای کارشناسان بر این باورند که صرافی های غیر متمرکز نیز در آینده شامل برنامه های Defi خواهند شد.

در صرافی های غیر متمرکزی که مبتنی بر بلاک چین هستند، معامله گران قادر خواهند بود که معاملات خرید و فروش دارایی های دیجیتال خود را به صورت نظیر به نظیر و بدون نیاز به واسطه از طریق کیف پول شخصی کاربران انجام دهند.

به دلیل آنکه یک نهاد متمرکز کنترلی بر روی پروسه های صرافی ندارد، کارمزد معاملات بسیار کم است. البته کارمزد شبکه هزینه خاص خود را خواهد داشت.

مالکیت ابزارهای مالی: از تکنولوژی بلاک چین جهت عرضه انواع ابزارهای مالی می توان استفاده کرد که به منظور صدور توکن های سهامی به کار گرفته می شوند. اشخاص و مشاغل می توانند از آنها به ازای سهام، اوراق بهادار و املاک، ارزهای رمزنگاری تولید کنند و مشخصه های دلخواه خود را برای آن تعیین نمایند. بازارهای مشتقه یا Derivatives Markets که می توان قراردادهای آتی و آپشن را در آنجا تعریف کرد نیز می توانند جزو زیرمجموعه های دیفای قرار بگیرند.

محل اجرای برنامه های Defi کجا هستند؟

برنامه های امور مالی غیر متمرکز حول محور قرارداد هوشمند اجرا می گردند. قراردادهای هوشمند در بلاک چین ها جای دارند و برنامه های Defi نیز در بلاک چین ها قابل اجرا هستند. در قراردادهای عادی، مواد قانونی رابطه دو طرف قرارداد را مشخص می نماید ولی در قراردادهای هوشمند، کدهای برنامه نویسی شرایط را تعیین می کنند.
یک قرارداد هوشمند پس از پیاده سازی در بلاک چین اجرا خواهد شد. اگر شرایطی که برای اجرای قرارداد مشخص می‌ شود روی بلاک چین ثبت‌ شود، مطابق با برنامه های کد شده اجرا می گردد و چیزی نمی تواند مانع اجرای آن گردد.
از یک سو استفاده از قراردادهای هوشمند آسان‌ است و با سرعت بیشتر انجام می شود، همچنین ریسک کمتری برای دو طرف قرارداد دارد. از سوی دیگر، مسائل حقوقی قراردادهای هوشمند به طور کامل برطرف نشده و مراجع قانونی اساس مالکیت یا انجام تعهدی بر مبنای قرارداد های هوشمند به طور رسمی قبول ندارند. مورد دیگر آنکه قرارداد های هوشمند را پس از اجرا نمی توان متوقف کرد و اگر باگ یا کد مخربی در آن وجود داشته باشد، ممکن است خطر آفرین گردد.
شبکه های بلاک چینی که میزبان برنامه های امور مالی غیر متمرکز هستند شامل اتریوم، تزوس، ایاس، الگورند، کاردانو، ترون، نئو و چندین بلاک چین دیگر هستند.
درحال‌حاضر شبکه Ethereum گسترده ‌ترین بلاک چینی است که میزبان بیش از هفتاد درصد از کل برنامه های امور مالی غیر متمرکز بوده و برنامه های Defi می‌توانند روی آن اجرا شوند.

چه مشکلاتی بر سر راه دیفای قرار دارند؟

اساسی ‌ترین مسائلی که باید از سر راه Defi برداشته شوند، عبارتند از:

• در حال حاضر سرعت بلاک چین ‌ها کمتر از سیستم های متمرکز هستند که این مسئله بر روی کار برنامه های امور مالی غیر متمرکز اثر می گذارد. به طور نمونه، بلاک چین اتریوم که اصلی ‌ترین میزبان برنامه ‌های دیفای می باشد، قادر است پردازش ۱۴ تراکنش در ثانیه را به انجام رساند. گفتنی است که برای حل مشکل مقیاس پذیری طرح های زیادی در نظر گرفته شده که با پیشرفت این پروژه ها، در آینده نزدیک این مسئله برطرف خواهد شد. البته در حال حاضر چندین پروژه Defi روی بلاک چین های فعلی مشغول به کار هستند.
• امکان وقوع خطا از جانب صاحب دارایی وجود دارد. از آنجا که در برنامه های Defi واسطه های مالی نقشی ندارند، همه مسئولیت به عهده صاحبان دارایی است. به‌ طور نمونه، اگر پسورد حساب خود را گم کنید، امکان بازیابی حساب توسط بانک وجود دارد. ولی در بلاک چین های اُپن سورس،‌ بازیابی کیف پول توسط یک رشته متنی Seed امکان پذیر است که اگر آن را گم کنید، هرگز امکان بازیابی ولت و دستیابی به موجودی خود نخواهید داشت.
  اگر در بلاک چین تراکنشی اشتباهی صورت گیرد، امکان بازگشت ندارد، به عنوان نمونه اگر وجهی را به کیف پول اشتباهی بریزید، ممکن است دیگر به آن مبلغ دسترسی پیدا نکنید. البته راهکارهایی در جهت حل این مشکل در حال تدوین است. به هر حال کاربران باید با دقت و حوصله با با برنامه های دیفای کار کنند.
• کار با برنامه های دیفای پیچیده هستند و درحال حاضر از اینترفیس های کاربر پسندی برخوردار نیست. به همین دلیل برای کاربران مبتدی کار با برنامه های Defi مشکل است. اگر در کار با این حوزه تسهیلاتی ایجاد شود کاربران عادی راحت تر می توانند از سیستم های متمرکز به سمت برنامه های غیر متمرکز روی اورند. البته گسترش اپلیکیشن های موبایل برای استفاده از برنامه های Defi یکی از مسائل مهمی است که باید بیشتر به آن پرداخته شود.

توکن های DeFi کدامند و چرا باید از آنها استفاده کرد؟

توکن های DeFi پایه و اساس اکوسیستم غیر متمرکز هستند. توکن های DeFi در بلاک چین قرار دارند و نوع خاصی از دارایی یا ابزار هستند که به عنوان مثال در برخی موارد با دلار آمریکا پشتیبانی می شوند. به عنوان مثال می توان از DeFi Tokens برای دریافت وام با دلار آمریکا استفاده کرد. توکن های DeFi همان قابلیت انتقال و شفافیت یک ارز رمزنگاری را دارند. در سال 2020 که پروژه های DeFi توکن های خود را معرفی کردند در قیاس با بیت کوین از عملکرد بالاتری برخوردار بودند و توانستند طرفداران زیادی پیدا کنند. به همین دلیل سرمایه زیادی برای خرید آنها انباشته گردید. در این راستا مشهورترین توکن های Defi و نقش آنها معرفی می شوند:

• چِین لینک (ChainLink)، در حال حاضر از بیشترین ارزش مارکت را در میان دیگر توکن های دیفای برخوردار است. چِین لینک از سرویس های اوراکلی Decentralized است که می خواهد بین داده های دنیای واقعی و قراردادهای هوشمند لینک برقرار کند. بلاک چین ها قادر نیستند به داده های بیرون از شبکه خود دستیابی داشته باشند و به واسطه ای احتیاج دارند که این داده ها را برای قراردادهای هوشمند تامین کند. اوراکل می تواند اطلاعات دنیای بیرون را به بلاک چین انتقال دهد و چین لینک این داده ها را به قراردادهای هوشمند وارد می کند. قیمت این پروژه در تاریخ 17 سپتامبر 2021 برابر با 31 دلار است.

• آوه (AAVE)، سومین ارزش بازار در میان دیگر پروژه های Defi را دارد. این پروژه یک پروتکل وام دهی است که جهت ایجاد امنیت برای پروتکل و شرکت دیگران از این پروژه، توکن AAVE را به کار می برد. توکن AAVE در تاریخ 17 سپتامبر 2021 با قیمت79 دلار معامله شده است.
• توکن (Yearn. Finance)با نماد YFI گروهی از پروتکل ها است که بر روی بلاک چین اتریوم اجرا می شود و به کاربران اجازه می دهد تا از طریق وام دهی و سرویس های معاملاتی درآمد خود را از دارایی های رمزنگاری شده بهینه کنند. کاربران می توانند با به کارگیری توکن YFI در این پروژه سرمایه گذاری نمایند. قیمت این کوین در تاریخ 17 سپتامبر 2021 برابر با 55 بوده است.
• یونی سواپ (Uniswap) با نماد UNI مشهورترین صرافی غیرمتمرکز در اکوسیستم Defi است. در حال حاضر این صرافی برای استخرها نقدینگی لازم را فراهم می نماید. اگر این صرافی غیر متمرکز توسعه پیدا کند، توکن UNI ارزش زیادی پیدا خواهد کرد. توکن UNI در فهرست پروژه های Defi در رتبه چهارم است و در تاریخ 17 سپتامبر 2021 قیمت آن حدود 78 دلار بوده است.
• سوشی سواپ (Sushiswap) با نماد SUSHI در سال 2020 توجه زیادی را به خود جلب کرد. این پروژه یک پروتکل وام دهی است که یک انشعاب از یونی سواپ می باشد و روی پلتفرم اتریوم اجرا می گردد. توکن یونی سواپ به کسانی که در تامین نقدینگی در استخر های نقدینگی مشارکت داشته باشند، توکن SUSHI را پاداش می دهد. این توکن در تاریخ 17 سپتامبر 2021 قیمتی برابر با 45 دلار معامله شده است.

• کوین (Compound) با نماد COMP، توکن مربوط به اکوسیستم غیر متمرکز اعطای وام و دریافت وام است از توکن Compound جهت تصمیم گیری های مهم پروتکل و شرکت در رای گیری استفاده می گردد. صرافی Coinbase از این پلتفرم حمایت می کند. توکن COMP روی شبکه اتریوم اجرا می گردد. افرادی که متقاضی وام یا اعطای وام به دیگران هستند از این پلتفرم استفاده می کنند. وام دهندگان می توانند در ازای دادن وام، بهره کسب نمایند. در سیستم وام دهی و دریافت وام، هیچ شخص واسطه، ارگان و یا بانک دخالت ندارد. قیمت توکن COMP در تاریخ 17 سپتامبر 2021 برابر با 82 دلار است.
• شبکه Kyber حامی توکن KNC این امکان را برای کاربران فراهم کرده که بدون نیاز به صرافی های متمرکز بتوانند به مبادله ارزهای رمزنگاری خود بپردازند. این پروتکل بر روی بلاک چین Ethereum اجرا شده و امکان مبادله ارزهای رمزنگاری را به روشی غیر متمرکز فراهم می کند. مشکلاتی مانند کلاهبرداری و هک کردن که در صرافی های متمرکز پیش می آید، در این صرافی امکان پذیر نیست. توکن KNC در در تاریخ 17 سپتامبر 2021 قیمتی حدود 406933 دلار داشته است .

• پروتکل (Maker) حامی توکن MKR می باشد که در حوزه وام دهی غیر متمرکز فعالیت دارد. هدف از این پروژه در جهت جلوگیری از نوسانات شدید بازار بوده است. این پروژه نیز روی بلاک چین Ethereum راه اندازی شده است. این توکن جهت ثابت نگه داشتن قیمت کوین پایدار DAI، انتشار یافته است. توکن MKR کاربرد موثری در کل مارکت ارزهای رمزنگاری دارد و به عنوان ابزاری جهت تشریک مساعی و ایجاد ارتباط میان پروژه های غیرمتمرکز به کار می رود. قیمت توکن MKR در تاریخ 17 سپتامبر 2021 برابر با 14 دلار بوده است.
• پروتکل (Balancer) یکی از بازارسازهای اتوماتیک یا AMM است که بر روی بلاکچین Ethereum پیاده سازی شده است. توکن این پروتکل BAL نام دارد. در این سامانه کاربران می توانند که با تامین کردن نقدینگی، درآمد به دست آورند. این پروژه امکان کم کردن کارمزد جهت مبادله ارزهای گوناگون را به وجود آورده است. پروتکل Balancer در هر استخر نقدینگی خود از 8 ارز دیجیتال مختلف پشتیبانی می نماید. توکن BAL در تاریخ 17 سپتامبر 2021 در معاملات دارای قیمتی برابر با 22 دلار بوده است.

• پروتکل (Loopring) که حامی توکن LRC می باشد از نوع غیر متمرکز می باشد. هدف این پروتکل راه اندازی سامانه ای جهت انجام معاملات است. کاربران با استفاده از این پروتکل می توانند سفارشات خود را به صورت آفلاین ثبت نمایند و به صورت آنلاین سفارش معاملات خود را پردازش کنند. توکن LRC در تاریخ 17 سپتامبر 2021 با قیمت469559 دلار معامله شده است.

جمع بندی

برنامه های امور مالی غیر متمرکز یا Defi نوعی از برنامه های مالی بر اساس بلاک چین است که برای ارائه سرویس های مالی عادی نیازی به واسطه های متمرکز مانند کارگزاری ها، صرافی ها و یا بانک ها ندارد. این برنامه ها از قراردادهای هوشمند در بلاک چین بهره مند می شوند که معمول ترین آنها بلاک چین اتریوم است.
برنامه های DeFi تأثیر مهمی بر نحوه عملکرد بانک ها در آینده خواهد داشت. دیفای این پتانسیل را دارد که ساختار مالی کلی را به سطح کلان اقتصادی تبدیل کند. در دو سال گذشته، DeFi به طور تصاعدی در حال رشد است و میلیاردها دلار برای حفظ پتانسیل های آن در اکوسیستم هزینه شده است.
برنامه های امور مالی غیر متمرکز سعی بر آن دارد که با حذف واسطه ‌ها سرویس های مالی موردنیاز برای کاربران را تامین نماید. حرکت به سوی این سیستم می تواند یک سیستم مالی آزادتر را فراهم کند که در سراسر دنیا قابل‌دسترس بوده و از فسادهای مالی،‌ پنهان داشتن معاملات جلوگیری نموده و شرایط یکسان و عادلانه ای را برای تمامی کاربران فراهم نماید.
برنامه های مبتی بر DeFi این امکان را فراهم کرده که هرکس در سطح جهانی که به اینترنت دسترسی دارد بتواند با هر نوع از ارز جهانی که تمایل داشته باشد کار کند، سود سپرده های خود را را بدست آورد یا به سرعت برای دریافت وام اقدام کند. در برخی از بازارهای نوظهور، حتی دستیابی به ارزهای ثابت با پشتوانه دلار نیز امکان پذیر است.
پتانسیل‌‌ DeFi برای داشتن آینده ای متفاوت در امور مالی بسیار زیاد است. احتمال دارد که در آینده کاربران بتوانند بدون نیاز به بانک ها و نهاد ‌های واسطه، امور مالی خود را در دست گیرند و نظارت و کنترل کامل بر دارایی خود داشته باشند.