دفتر کل توزیع شده چیست؟ توضیح DLT در بلاکچین به زبان ساده
دسترسی سریع به محتوای این مقاله
احتمالا تا به حال با نام دفتر کل توزیع شده برخورد داشته اید. اما آیا می دانید کاربرد این مفهوم چیست و از این دفتر کل چه استفاده هایی می شود؟! اگر در حال مطالعه ی این مقاله هستید احتمالا جواب این سوال منفی است و شما خیلی با این مفهوم آشنایی ندارید. پس بهتر است تا انتهای این مقاله ارز دیجیتال با ما همراه باشید تا به طور کامل و با زبان ساده بگوییم دفتر کل توزیع شده چیست و چه کاربردی در بلاکچین دارد.
دفتر کل توزیع شده Distributed ledger چیست و چه ارتباطی با فناوری بلاک چین Blockchain دارد؟
پیش از آن که به سراغ اصل مقاله برویم اجازه دهید دفتر کل را برای شما توضیح دهیم. دفتر کل محلی است که در آن داده ها ثبت، ذخیره و نگهداری می شود. پیدایش دفتر کل تقریبا همزمان با پیدایش پول بود. در زمان های قدیم اطلاعات حساب ها و موارد مربوط به پول بر روی لوح های گلی و چوب نوشته می شد. سپس به مرور زمان و با پیشرفت تکنولوژی، این اطلاعات از لوح و چوب جدا شده و بر روی کاغذ های منتقل شدند. امروزه نیز این اطلاعات به صورت دیجیتالی و بر روی کامپیوتر ها ذخیره و نگهداری می شود.
کارایی دفاتر کل توزیع شده چیست؟
دفاتر کل کاربرد های گوناگونی دارد و این گونه نیست که فقط برای مسائل مالی و ثبت تراکنش ها مورد استفاده قرار گیرد. برای این که این مفهوم را بهتر برای شما توضیح دهیم به سراغ دید مالی می رویم. بسیاری از شرکت ها و یا افراد هستند که برای حساب و کتاب های مالی خود و ثبت خرج و مخارجشان از دفتر کل استفاده می کنند. پس از این که این کار به شکل گسترده ای و توسط بسیاری از افراد مورد استفاده قرار گرفت، نرم افزار هایی برای انجام این کار تولید شد که به افراد کمک می کرد تا فرآیند نگهداری و ذخیره کردن داده های خود را انجام دهند.
حال بیایید این دفتر کل ها را در فضای بانک بررسی کنیم. برای مثال فرض کنید شما در یک بانک حساب باز کرده اید و مبلغی را در آن قرار داده اید. حال اگر بخواهید بخشی از این پول را برای فرد دیگری ارسال کنید، بانک در ابتدا موجودی حساب شما را چک می کند و اگر آن مقدار پول در حسابتان وجود داشت آن را از حساب شما کم کرده و به حساب مقصد اضافه می کند. سپس بانک دفتر کل خود را که اطلاعات حساب ها در آن نوشته شده است به روز می کند.
اشکالات دفتر کل سنتی
دفاتر کل سنتی که در گذشته استفاده می شده است ایراداتی را مانند متمرکز بودن داشته است. سپس و با گذشت زمان تکنولوژی پیشرفت کرد و در جهت حل این مشکلات، دفتر کل توزیع شده به بازار عرضه شد.
در مثال بانک که در قسمت قبل برای شما معرفی کردیم، تمام اطلاعات شما توسط یک نهاد که همان بانک باشد نگهداری می شد. حال در ادامه می خواهیم نگاهی اندازیم به مشکلات این سبک از دفاتر کل.
امنیت
همان طور که گفتیم اطلاعات در این نوع دفاتر کل به صورت متمرکز نگهداری می شود. به طور ساده اگر بخواهیم بیان کنیم، یعنی تمام اطلاعات در یک مکان وجود دارند، مثلا تمام اطلاعات یک بانک در شعبه ی مرکزی آن نگهداری می شود.
حال این نوع نگهداری مشکلاتی را به همراه دارد. برای مثال اگر اطلاعات بر روی سرور های آن نهاد وجود داشته باشند همیشه احتمال حمله به آن ها و سرقت اطلاعات وجود دارد. همچنین احتمال وجود خطراتی مانند نقص فنی و یا آتش سوزی را نیز نباید فراموش کرد. ممکن است در اتاق سرور آتش سوزی رخ دهد و تمام اطلاعات به کلی نابود شود.
احتمال دیگری که وجود دارد این است که آن نهاد بدون این که شما خبردار شوید اطلاعات شما را به شرکت های دیگر بفروشد و یا در اختیار نهاد های دیگر بدهد.
هزینه
شما برای این که بتوانید تراکنش ها و عملیات های بانکی خود را انجام بدهید نیاز به یک واسطه دارید. در مثال بالا بانک یک واسطه است. مشخصا واسطه ها برای انجام هر کاری کارمزد دریافت می کنند.
سرعت
همان طور که گفتیم شما برای انجام کار های خود نیاز به استفاده از یک واسطه دارید. پس مشخصا سرعت انجام کار پایین می آید. زیرا کار شما ابتدا باید از طرف شما به نهاد واسط فرستاده شود و سپس توسط آن نهاد بررسی شده و در نهایت عملیات انجام شود.
برای مثال به سراغ بانک می رویم. فرض کنید می خواهید برای شخصی پول ارسال کنید. برای انجام دادن این کار باید یکسری فرآیند ها انجام شود. مانند چک کردن موجودی، استعلام، انتقال وجه و سایر کار های موبوطه. تمام این کار ها نیازمند صرف وقت است و سرعت انجام کار را کاهش می دهد.
عدم شفافیت
شما در دفاتر کل سنتی که به صورت متمرکز اداره می شوند اصلا متوجه نمی شوید که دقیقا چه اتفاقی افتاده است. اگر بانک ها و یا موسسه های مالی بخواهند کلاهبرداری انجام دهند و یا در حساب ها و تراکنش ها دست ببرند شما اصلا متوجه همچین قضیه ای نخواهید شد.
هدف از ایجاد دفتر کل توزیع شده
هدف از ایجاد بسیاری از تکنولوژی های جدید کمک به بشر برای دستیابی به زندگی بهتر و راحت تر می باشد. تکنولوژی دفتر کل توزیع شده نیز به همین جهت طراحی شده است. این تکنولوژی موفق شده است تا مشکلاتی را که دفتر کل سنتی در پی داشت بر طرف کرده و علاوه بر آن مزیت های دیگری را نیز ارائه کند.
دفتر کل توزیع شده همان طور که احتمالا از نامش می توان تشخیص داد، هیچ مرکزیتی ندارد و توسط هیچ نهاد و یا دولت خاصی کنترل نمی شود. در این نوع دفتر کل دیگر داده ها و اطلاعات در یک نقطه و در یک سرور ذخیره نمی شود، بلکه این اطلاعات در سراسر دنیا و در تعداد بسیاری از کامپیوتر ها پخش شده است.
«نود» یا «گره»
افراد در این نوع تکنولوژی با کمک یکدیگر یک شبکه را تشکیل می دهند و هر اطلاعاتی که در شبکه نیاز باشد ثبت شود بر روی تمامی کامپیوتر های موجود در شبکه اعمال می شود. اصطلاحا به این دسته از کاربرانی که این خدمت رسانی را انجام می دهند «نود» و یا «گره» گفته می شود. تمام این افراد یک نسخه از این دفتر کل توزیع شده را در سیستم های خود دانلود کرده و نگهداری می کنند.
در این نوع شبکه اگر اطلاعاتی بخواهد ثبت شود باید با توافق اکثر اعضای موجود در جامعه صورت گیرد و در صورتی که بیشتر از نیمی از اعضا با انجام آن عملیات موافق باشند، عملیات انجام شده و دفتر کل در سیستم تمام افراد به روز رسانی می شود.
در نتیجه ی این گونه همکاری، تمام تراکنش ها به طور شفاف انجام شده و تمام افراد این تراکنش را مشاهده می کنند در نتیجه امکان تقلب در اینگونه شبکه های غیر متمرکز وجود ندارد.
مزایای دفتر کل توزیع شده
دفتر کل توزیع شده علاوه بر این که مشکلات دفتر کل سنتی را بر طرف می کند، مزایای دیگری نیز دارد که در ادامه برخی از آن ها را به شما معرفی می کنیم.
امنیت
همان طور که گفتیم در این روش هیچ سرور مرکزی برای نگهداری و مدیریت داده ها وجود ندارد. تمام داده ها در سیستم های اعضای شبکه توزیع شده است به همین دلیل دیگر امکان هک کردن و یا حمله به هر شکلی در آن وجود ندارد. البته تحت یکسری شرایط خاص شبکه آسیب پذیر می شود که در این مقاله به آن ها نمی پردازیم.
دلیل امنیت بالا در این نوع شبکه به این گونه است که برای هک کردن آن ها باید تمامی کامپیوتر های اعضا هک شود که باعث می شود این کار بسیار دشوار می باشد.
صرفه جویی در هزینه
در این روش دیگر هیچ واسطه ای وجود ندارد و تمامی کار ها به صورت مستقیم انجام می شود. در نتیجه دیگر نیاز نیست برای انجام کار های خود و انجام تراکنش هایتان به موسسه ها و اشخاص واسطه هزینه ای بابت انجام خدمات پرداخت کنید. برای مثال به شما گفتیم که بانک برای انجام کار های مالی شما به دلیل این که یک واسطه به شمار می رود از شما کارمزد انجام خدمات دریافت می کند. حال تکنولوژی دفتر کل توزیع شده می تواند این کارمزد را به کلی از بین ببرد زیرا دیگر واسطه ای وجود ندارد.
سرعت
نحوه اتصال افراد به یکدیگر در این نوع تکنولوژی به صورت مستقیم و همتا به همتا می باشد. در این شبکه ها دیگر نیاز نیست برای انجام تراکنش ها و فعالیت های خود به اشخاص شخص ثالث و واسطه پول و کارمزد پرداخت کنید. تمامی فعالیت ها به صورت مستقیم توسط افراد درون شبکه انجام می شود. این کار باعث می شود تا سرعت کار به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کند.
شفافیت
همان طور که گفتیم در این نوع شبکه ها هیچ نهاد و سازمانی مدیریت داده ها را بر عهده ندارد. به همین دلیل تمام تراکنش ها به صورت شفاف انجام می شود و هر اتفاق و تغییری که بخواهد در شبکه ایجاد شود با تایید اعضای شبکه می باشد. به دلیل این که این اطلاعات توسط اعضای شبکه انجام می شود امکان تقلب و دستکاری از بین می رود و کسی نمی تواند به خواست خودش تغییری در اطلاعات ایجاد کند.
مزایای دفتر کل توزیع شده بسیار زیاد می باشد، ما در این بخش فقط موارد مهم را برای شما توضیح داده ایم. باید این نکته را بدانید که دفتر کل توزیع شده فقط مخصوص عملیات های مالی نمی باشد و هر صنعتی دفتر کل مخصوص به خود را دارد.
تفاوت بلاک چین و دفتر کل توزیع شده
اگر بخواهیم یک جواب کوتاه و مشخص به این سوال که «آیا بلاک چین همان دفتر کل توزیع شده می باشد؟» بدهیم باید بگوییم خیر. بلاک چین همان دفتر کل توزیع شده نمی باشد و این دو با یکدیگر تفاوت دارند. در واقع بلاک چین خود نوعی از دفتر کل توزیع شده می باشد که قوانین و ساز و کار مخصوص به خود را دارد.
در واقع بلاک چین تنها یک نوع از دفاتر کل می باشد. در این نوع دفتر کل تمامی اطلاعات و داده ها رمزنگاری شده و در بلاک هایی ثبت می شوند.
بلاک چین نیز خود به دسته های مختلف و متفاوتی تقسیم شده و با توجه به زمینه ای که دارد در آن فعالیت می کند چارچوب های متفاوتی را دارد. همان طور که احتمالا می توانید حدس بزنید این علم و تکنولوژی بسیار گسترده است. در واقع این یکی از دلایلی است که باعث شده است از تکنولوژی بلاک چین و دفتر کل توزیع شده به عنوان بزرگ ترین اختراع بعد از اینترنت یاد شود.
کاربرد های دفتر کل توزیع شده
همان طور که گفتیم از دفتر کل توزیع شده می توان در صنایع مختلفی استفاده کرد. این گونه دفتر کل ها در تمام صنایعی که به داده ها و اطلاعات سر و کار دارند می توانند استفاده شوند.
برای مثال در زمینه های بهداشتی می توان از دفتر کل توزیع شده برای ثبت سوابق بیماران و اطلاعات پزشکی مربوط به آن ها استفاده کرد.
در زمینه ی املاک می توان اطلاعات و داده های مربوط به خرید وفروش املاک را ثبت کرد و یا در سازمان ثبت احوال می توان برای ثبت اطلاعات افراد استفاده کرد.
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم تا به شما دفتر کل توزیع شده یا DLT را به زبانی ساده و به دور از اصطلاحات پیچیده توضیح دهیم. شاید برای همه افرادی که می خواهند به دنیای ارز های دیجیتال وارد شوند نیازی نباشد تا با همه ی این قابلیت ها و اصطلاحات به طور کامل آشنا شوند اما آشنایی نسبی با این موضوعات می تواند به شما در درک بسیاری از اخبار و مسائل تاثیرگذار کمک فراوانی کند. اگر سوالی در این زمینه دارید می توانید از بخش نظرات در پایین این مقاله سوالتان را از ما بپرسید.
منابع
دفتر کل توزیع شده در ویکی‌پدیا: