توکن ارز دیجیتال چیست و به چند دسته تقسیم می شوند؟

توکن Token چیست و چه کاربردی در ارزهای دیجیتال دارد؟

آیا تا به حال نام توکن را از زبان معامله گران ارز دیجیتال شنیده اید و با خود فکر کرده اید که این اصطلاح به چه معناست؟ شاید هم در لابه لای مطالب مختلف مرتبط با این حوزه، نام آن را به کرات شنیده باشید. اما واقعا توکن چیست و به چه معناست؟

به طور عامه، توکن را مشابه بیت کوین می دانند. در صورتی که توکن با بیت کوین به دلیل وجود هدف های مختلف و گسترده تر، تفاوت اساسی دارد. وقتی کلمه توکن چیست در ذهن تان نقش می بندد باید به یک واحد ارزشمند فکر کنید. این واحد گرانبها توسط یک ماهیت خصوصی عرضه می شود. این یک وجه تشابه بین بیت کوین و توکن است.

اگر کمی به عقب برگردیم می بینیم که، بیت کوین هم از یک محیط خصوصی ارائه شد و به موفقیت های شگرفی رسید. البته این ارز دیجیتال محدودیت های زیادی دارد، اما توانسته است به جایگاه قابل توجهی در بین کاربران برسد. شاید به آن اندازه ای که از بیت کوین و ماهیت آن مطلع هستید، از توکن اطلاعات خاصی نداشته باشید. با خواندن ادامه این مقاله ارز دیجیتال اطلاعات ارائه شده در این بخش برایتان قابل درک خواهد شد.

توکن چیست؟ یک تعریف ساده

توکن در واقع یک اصطلاح است. از این اصطلاح برای اشاره به یک واحد ارزشمند استفاده می شود که تنها برای حوزه ارز دیجیتال به کار برده نمی شود و می توان از آن استفاده های وسیع تری کرد. اما چه استفاده هایی؟

توکن را می توانید مانند یک نماینده تصور کنید؛ نماینده ای که یک دارایی و ارزش در دست دارد. این ارزش می تواند شامل ارز یا آیتم بازی های کامپیوتری یا یک حواله باشد. به طور کلی، توکن ها بر پایه بلاکچین ساخته می شوند. در واقع توکن ها ارزهای دیجیتال هستند که بلاک چین مستقل ندارند و بر بستر یک بلاک چین دیگر راه اندازی می شوند. آیا این تعریف برای شما قابل درک نبود؟ بیایید آن را ساده تر کنیم.

توکن ها یک نماینده ارزشمند هستند. مثلا وقتی شما هدیه ای را به شخصی می دهید در واقع به او ارزش ارائه می کنید و توکن همین هدیه است که نشانه ای از گرانبها بودن شخص مقابل برای شماست. این ارزش ها دنیای خودشان را دارند و در رایانه ها شامل انواع و اقسام مختلفی هستند که اگر با مفهوم ابتدایی توکن آشنا نباشید ممکن است در وهله اول شما را گیج کنند. حال که به درک پایه ای از توکن چیست و مفهوم آن رسیدید می توانیم به سراغ انواع و اقسام آن برویم.

انواع توکن های رایج

وقت آن است که به سراغ معرفی انواع توکن ها برویم:

1. توکن های کاربردی

این نوع توکن ها که به نام Utility tokens شناخته می شوند با به وجود آمدن اتریوم معنا دار شدند. استفاده از این توکن ها به معنی دسترسی به یک سرویس یا یک محصول خاص است. این نوع توکن ها کاربرد چندگانه دارند و روی یک بلاکچین ساخته می شوند؛ مانند اتریوم. این توکن ها در شبکه ای که ساخته می شوند، معمولا مورد استفاده قرار می گیرند.

2. توکن های ارزی

توکن های ارزی به نام Currency tokens شناخته می شوند. این نوع از توکن ها برای ذخیره سازی ارزش یا پرداخت مورد استفاده قرار می گیرند. کاربرد این نوع توکن ها مشابه بیت کوین و دیگر ارز های دیجیتال می باشد. اگر با توکن های رمز نگاری شده آشنایی ندارید و با مفهوم آن آشنایی نیستید در ادامه آن را توضیح می دهیم.

آشنایی با مفهوم توکن های رمزنگاری شده

برخی اوقات، توکن در کنار کلمه رمز نگاری شده به کار می رود که معانی مختلفی دارد. در واقع توکن گاهی به معنای ارز رمزنگاری شده است. گاهی هم با ترکیب کلمه توکن و ارز رمزنگاری شده، به توکن رمز نگاری شده می رسیم. پس می توانیم اینگونه بگوییم که ارز های رمزنگاری شده در واقع داده های توکن سازی شده اند. این مفهوم را اینگونه در نظر بگیرید که برای شمارش در بلاکچین اتریوم از توکن اتریوم و برای شمارش روی بلاکچین بیت کوین از توکن بیت کوین استفاده می کنیم.  مثلا در پلتفرم های محبوب اتریوم، منظور از توکن در واقع توکن ERC-20 است که روی این پلتفرم ساخته شده است (مبتنی بر NEO نیست).

1. در نتیجه از اصطلاح توکن رمز گذاری شده به عنوان ارز های رمزگذاری شده استفاده می شود. توکن ها یک رشته رمزنگاری هستند که از حروف و اعداد تشکیل شده اند. این رشته های رمزنگاری شده در حوزه امنیت رایانه و ارز ها مورد استفاده قرار می گیرند و شامل داده های واقعی نمی شوند، اما به آنها مرتبط هستند.
2. اگر حوزه ارزهای رمزنگاری شده را به طور ویژه هدف قرار دهیم، توکن ها می توانند در بلاکچین ارز رمزنگاری شده دیگر مثل توکن های ICO روی بلاکچین اتریوم باشند، یا هر توکن رمز نگاری شده مثل بیت کوین، لایت کوین یا اتریوم. در صورت عدم وجود هیچ زمینه دیگر برای صحبت در مورد ارزهای رمزنگاری شده معمولا توکن همان معنی اصلی خود را می دهد؛ یعنی ارز رمزنگاری شده.
3. اگر برای توصیف یک ارز رمزنگاری شده خاص از کلمه توکن استفاده کنیم، در واقع به رمز پایه ای اشاره داریم که روی بلاکچین یک ارز دیگر قرار دارد.
4. اگر بخواهیم به طور خلاصه به این بخش پایان دهیم و به یک جمع بندی برسیم می توانیم بگوییم که یک ارز رمزنگاری شده که آن را اصطلاحا توکن می نامیم، به عنوان پول یا فراتر از آن استفاده می شود. در نتیجه، به واسطه همین توکن می توان کارهای زیادی انجام داد که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

نکته: از توابع هش رمز گذاری یک جانبه برای تولید توکن استفاده می شود. این تابع به این صورت عمل می کند که مقدار داده را گرفته و یک رشته ثابت رمز گذاری شده ایجاد می کند. ارز های رمز گذاری شده اصولا از این توابع استفاده می کنند.

3. توکن های دارایی

توکن های دارایی Asset tokens می باشند و نماینده یک دارایی در یک پلتفرم یا برنامه یا سازمان هستند. این نمایندگان دیجیتال مقدار مشخصی از املاک یا دارایی را نشان می دهند. مثل مقدار مشخصی از طلا.

4. توکن بهادار

توکن بهادار نیز به نام Securities tokens خوانده می شود. با کمک این توکن ها شما می توانید خدمات یا محصولات خاصی را خریداری کنید، یا اینکه آنها را برای سرمایه گذاری نگهداری کنید. در نتیجه به آنها توکن بهادار گفته می شود که بازدهی در آینده دارند. به دلیل همین ویژگی بسیاری از کمیسیون های اوراق بهادار آمریکا این نوع توکن را به عنوان یکی از اوراق بهادار در نظر می گیرند و آن را طبقه بندی می کنند.

نکته: فرق توکن بهاردار و کاربردی چیست؟

مفهوم توکن کاربردی، این نوع توکن ها را از توکن های ارزی که فقط به عنوان یک معادل برای ارز های سنتی هستند جدا می کنند.

5. توکن جایزه

توکن های جایزه که به نام Reward tokens شناخته می شوند برای پرداخت جایزه در نظر گرفته می شوند یا می توان آنها را معادل امتیاز وفاداری یا loyalty points در نظر گرفت.

6. توکن های سود ده

توکن های سود ده dividend tokens توسط برخی سازمان ها مورد استفاده قرار می گیرد که درآمد آنها به واسطه این توکن ها بین دارندگان تقسیم می شود. این نوع توکن ها جدا از توکن های ارزی در نظر گرفته می شوند و یک نوع درآمد انفعالی به شمار می آیند که به شکل های مختلف می توانند وجود داشته باشند. شما با استخراج یا نگه داری این توکن ها می توانید به سود دهی برسید. برخی بلاکچین ها حالت پرداخت سود دارند که ارز آن ها شبیه یک توکن سود ده می باشد. دارنده این توکن ها هیچ مالکیتی در سازمان مورد نظر ندارد.

پرداخت به دارندگان این توکن ها می تواند به صورت هفتگی یا چند ماه یکبار باشد و این پرداخت براساس سطوح مالکیت به افراد ارائه می شود. مثلا افراد دارای توکن بیشتر، بیشتر از افراد دارای توکن کمتر کسب سود می کنند.

7. توکن سهمی

توکن سهمی یا Equity tokens در واقع در حالت عملیاتی پیاده سازی نشده اند و بیشتر به شکل یک حالت تئوری هستند که مشابه سهام یک شرکت هستند. دارندگان این نوع توکن ها مالکیت سهام خود را به واسطه این توکن ها در اختیار می گیرند.

مفهوم توکن برنامه نویسی چیست؟

توکن برنامه نویسی یک مولفه است که به کد منبع مربوط می شود. کاراکتر های توکن برنامه نویسی به صورت 5 کلاس دسته بندی شده اند که توابع را براساس قوانین زبان برنامه نویسی مورد نظر تعیین می کنند. این توابع می تواند شامل شناسه ها، کلمات رزرو شده یا اپراتور ها باشد.

مفهوم توکن امنیتی چیست؟

توکن در اینجا، مانند یک وسیله فیزیکی به همراه یک کد عبور مانند یک پین حساب می شود. این توکن دسترسی کاربر را مثلا به یک شبکه فراهم می کند.

استفاده از توکن های امنیتی در رایانه باعث می شود تا داده های واقعی از طریق اینترنت منتقل نشوند و به جای آنها داده های رمز گذاری شده منتقل شود. این توکن ها در این حالت، توسط الگوریتمی خاص تولید می شوند. پس می توان یک توکن را در این شرایط در نظر گرفت که در آن داده ها رمز گذاری شده اند و دسترسی به داده های واقعی امکان پذیر نیست. برخی شرکت ها مثل apple pay از این توکن ها استفاده می کنند.

به زبان ساده تر، کاربرد توکن در امنیت رایانه به این معناست که می توانیم توکن را یک رشته شامل اعداد و حروف برای رمز گذاری بدانیم که در این حالت، ابدا به یک توکن ارزشمند اشاره نداریم؛ مثل توکن بیت کوین که یک جانشین برای ارزشمندی آن است.

آشنایی با کاربرد توکن

حال که با مفهوم اصلی توکن آشنا شدیم می توانیم به سراغ آشنایی با کاربرد آن برویم. کاربرد توکن چیست؟ به طور کلی، کاربرد توکن ها برای برنامه های غیر متمرکز است که اصطلاحا به آنها dApp گفته می شود. برنامه های غیر متمرکز هم برنامه هایی هستند که، روی سامانه رایانش توزیع شده ارائه می شوند.

نوشتن توکن ها به واسطه برنامه نویسان، آنها را قادر می کند تا در ابتدا تصمیم بگیرند که تعداد توکن ها چقدر باشد و برای چه هدفی مورد استفاده قرار بگیرد. حتی آنها می توانند برای ارسال توکن ها نیز تصمیم گیری کنند. بسیاری از توکن ها هم هستند که توسط برنامه نویسان برای اهداف از قبل مشخص شده نوشته می شوند و در برنامه ای خاص مورد استفاده قرار می گیرند. نمونه آشنای آنها شامل توکن Musicoin در برنامه ای به همین نام است. این توکن به کاربران کمک می کند تا از ویژگی های مختلف بهره مند شوند. این ویژگی ها شامل گوش دادن به یک موسیقی یا تماشای یک ویدیو است.

توکن ها می توانند از امنیت بلاکچین بومی استفاده کنند و همچنین از ارز رمزنگاری برنامه شان بهره مند شوند. بنابراین سازنده توکن مورد نظر لازم نیست تا بلاکچین مخصوص به خود را تولید نماید. در این شرایط هم در زمان و هم در استفاده از منابع صرفه جویی خواهد شد. البته داستان به همینجا ختم نمی شود. بسیاری از توسعه دهندگان مجبورند تا با ساخت بلاک چین مخصوص به خود استخراج کنندگانی را پیدا کنند که تراکنش های آنان را تایید نماید. به همین سبب، در این رابطه هم صرفه جویی انجام خواهد شد. در واقع یافتن استخراج کنندگان برای تایید تراکنش ها هم کمی زمان می برد و بلاک چین مورد نظر باید در برابر حملات هم قوی باشد.

تمامی این دلایل استفاده از یک بلاکچین مشترک و متمرکز را توجیه می کند. در چنین شرایطی هم برنامه ارائه شده کاربردی تر خواهد بود و هم می توان به کمک یک بلاکچین مشترک از چندین برنامه کاربردی استفاده کرد. در حقیقت پیروزی با بلاکچین قوی و مشترک به جای بلاکچین ضعیف و مستقل است.

با درک تمامی این موارد می توان گفت که پول را می توان به توکن تبدیل کرد و یا مثلا یک قطعه از املاک و یا سهام را به توکن تبدیل نمود و سپس با کمک فناوری ارز های رمزنگاری شده آن را معامله نمود. همانطور که اشاره هم کردیم، توکن های بیت کوین نمونه ای از کاربرد توکن در حوزه بیت کوین هستند. با در نظر گرفتن تعریف توکن و تبدیل یک قطعه از سهام یا پول به توکن و سپس معامله آن می توان درک بهتری از مفهوم آن پیدا کرد.

چه احتیاجی به تولید توکن داریم؟

ما به کمک توکن ها می توانیم داده های مهم و حساس را ارسال و ذخیره نکنیم و در عوض با کمک الگوریتم توکن یک عدد تصادفی تولید کنیم که به جای آنها، ارسال و دریافت شوند. از این رو، داده های شخصی ارز هایی که رمز گذاری شده هستند (که در یک سطح تفاوتی بین مفهوم آنها با توکن نیست)، عمومی نخواهند شد. یعنی روی بلاکچین ذخیره نمی شوند یا حتی به واسطه اینترنت هم ارسال نمی شوند.

جمع بندی نهایی

اگر یک بار دیگر جملات نوشته شده در ابتدای مطلب را بخوانید متوجه می شوید که مفهوم توکن چیست. در واقع توکن به یک مفهوم خاص اشاره ندارد و یک اصطلاح کاربردی برای بسیاری چیزهاست. این، شامل رشته رمز گذاری شده ای است که داده های اصلی در آن قرار ندارد. به عنوان مثال، اتر توکن رمز نگاری شده بلاکچین اتریوم است.

منابع:

https://en.wikipedia.org/wiki/Decentralized_application

https://en.wikipedia.org/wiki/Token