بازار سرمایه، فضایی پر از فرصتها و چالشها است. برخی افراد سودجو، با استفاده از روشهای نادرست و غیرقانونی، سعی میکنند از این فضا به نفع خود سوءاستفاده کنند. دستکاری بازار (Market Manipulation) یکی از این روشهاست که در آن، افراد یا گروههایی با هدف کسب سود شخصی، به طور عمدی و با استفاده از اطلاعات نادرست یا روشهای گمراهکننده، قیمت داراییها را دستکاری میکنند. این کار نه تنها به ضرر سایر سرمایهگذاران است، بلکه به اعتماد عمومی به بازار نیز آسیب میرساند. در این مقاله آموزش ارز دیجیتال، به بررسی انواع مختلف دستکاری در بازار، روشهای شناسایی آن و راهکارهایی برای محافظت از سرمایه خود خواهیم پرداخت تا بتوانید با آگاهی کامل در این بازار پررقابت، تصمیمگیری کنید.
دستکاری بازار چیست و چگونه اتفاق میافتد؟
دستکاری بازار، یک بازی پیچیده و اغلب مخفیانه است که در آن برخی افراد یا گروهها با هدف کسب سودهای نامشروع، به طور عمدی و با استفاده از روشهای غیرقانونی، قیمت داراییها را دستکاری میکنند. این کار با انتشار اخبار دروغ، ایجاد حجم معاملات کاذب و یا سایر روشهای گمراهکننده انجام میشود تا سرمایهگذاران را به خرید یا فروش داراییهایی وادار کنند که ارزش واقعی آنها با قیمت بازار متفاوت است. به عبارت دیگر، دستکاری بازار، تلاش برای ایجاد یک واقعیت مصنوعی در بازار است که در آن عرضه و تقاضا به جای اینکه بر اساس عوامل بنیادی مانند عملکرد شرکتها، تحولات اقتصادی و یا رویدادهای مهم بازار تعیین شود، تحت تاثیر اراده و منافع گروهی خاص قرار میگیرد. این عمل نه تنها به ضرر سرمایهگذاران خرد است، بلکه به اعتبار و سلامت کلی بازار نیز آسیب میزند.
آیا دستکاری بازار غیرمجاز است؟
بله، هرگونه دستکاری در بازار غیرقانونی و غیرمجاز است. دستکاری بازار به معنای هرگونه تلاش عمدی برای تغییر مصنوعی قیمتها، ایجاد نوسانات غیرواقعی، یا تاثیرگذاری نامنصفانه بر تصمیمگیری سایر معاملهگران است. با این حال گاهی افراد به اشتباه تصور میکنند که چنین رفتاری در بازار صورت گرفته است، در حالی که این نوسانات ممکن است نتیجه تغییرات طبیعی عرضه و تقاضا باشد.
برای مثال، در بازارهای نوظهور مانند ارزهای دیجیتال، دستکاری میتواند به اشکال مختلفی مانند انتشار اخبار جعلی یا سفارشهای صوری انجام شود. این روشها معمولاً برای ایجاد تغییرات مصنوعی در قیمت یک دارایی بهکار میروند. متاسفانه به دلیل عدم قانونمندی کامل این بازارها در بسیاری از کشورها، احتمال وقوع چنین رفتارهایی بالاتر است.
با این وجود، بسیاری از معاملهگران به اشتباه زیانهای خود را به دستکاری بازار نسبت میدهند. حقیقت این است که اغلب زیانها ناشی از نوسانات طبیعی بازار و تصمیمگیریهای اشتباه خود معاملهگران است. برای مثال، ممکن است یک معاملهگر سهامی را خریداری کند و بلافاصله پس از آن شاهد کاهش قیمت شود. او در این شرایط ممکن است با ضرر سهام خود را بفروشد، در حالی که دیگر معاملهگران حرفهای از این کاهش قیمت به عنوان فرصتی برای خرید استفاده میکنند. چنین اتفاقی که صرفاً نتیجه رفتار مستقل معاملهگران است، دستکاری بازار محسوب نمیشود.
در مقابل، دستکاری واقعی بازار شامل اقداماتی غیرقانونی مانند “پمپاژ و تخلیه” یا همان “پامپ و دامپ” (Pump and Dump)، سفارشهای جعلی (Spoofing) یا انتشار اطلاعات نادرست برای تأثیرگذاری عمدی بر قیمتها است. این فعالیتها نهتنها به سرمایهگذاران آسیب میزند، بلکه موجب از بین رفتن اعتماد به بازارهای مالی میشود.
در نهایت، مهم است که معاملهگران بتوانند بین رفتار طبیعی بازار و دستکاری غیرقانونی تمایز قائل شوند و آگاهی کافی درباره روشهای رایج دستکاری داشته باشند تا از داراییهای خود محافظت کنند.
انواع و روش های دستکاری در بازار
دستکاری در بازارهای مالی به شیوههای مختلفی انجام میشود و هدف اصلی آنها ایجاد تغییرات مصنوعی در قیمتها و فریب سرمایهگذاران است. متخلفان با استفاده از تکنیکهای گوناگون سعی میکنند تا از ناآگاهی دیگران سود ببرند. برخی از این روشها بهقدری پیچیده و زیرکانه طراحی شدهاند که بسیاری از معاملهگران حتی متوجه وقوع آن نمیشوند.
برای درک بهتر و شناخت کامل انواع دستکاریهای رایج در بازارهای مالی، در ادامه ۸ استراتژی مهم که کلاهبرداران برای دستکاری قیمتها استفاده میکنند را به زبان ساده توضیح میدهیم. این روشها شامل تکنیکهایی نظیر پامپ و دامپ، انتشار اخبار جعلی و فرانت رانینگ میشوند که هر یک میتواند به طور جدی بر روند معاملات و تصمیمگیری سرمایهگذاران تأثیر بگذارد.
آگاهی از این روشها به شما کمک میکند تا در برابر چنین تاکتیکهایی هوشیارتر عمل کنید و داراییهای خود را از سوءاستفادههای احتمالی در امان نگه دارید.
روش «حمله خرسها» (Bear Raid)
یکی از استراتژیهای رایج برای دستکاری بازار، روش «حمله خرسها» یا Bear Raid است. این روش بهطور خاص توسط کلاهبرداران یا معاملهگران غیرقانونی برای ایجاد کاهش مصنوعی در قیمت داراییها استفاده میشود.
همانطور که میدانید، در اصطلاحات بازارهای مالی، «خرس» نماد افرادی است که به کاهش قیمتها اعتقاد دارند و معمولاً موقعیت معاملاتی فروش یا شورت (Short) روی داراییها باز میکنند. این افراد با پیشبینی کاهش قیمت، سعی میکنند از افت ارزش داراییها سود کسب کنند.
در استراتژی «حمله خرسها»، کلاهبرداران ابتدا روی یک دارایی خاص موقعیت فروش باز میکنند. سپس، با انتشار اخبار منفی، شایعات، یا اطلاعات جعلی درباره آن دارایی، تلاش میکنند تا حس ترس و نگرانی را در میان سایر سرمایهگذاران ایجاد کنند. این اخبار میتواند شامل اطلاعاتی مبنی بر ورشکستگی یک شرکت، مشکلات حقوقی، یا هرگونه مسئلهای باشد که اعتماد به دارایی موردنظر را از بین ببرد.
این اقدام باعث میشود سرمایهگذاران دیگر، که تحت تأثیر این اخبار قرار گرفتهاند، شروع به فروش دارایی خود کنند تا از ضررهای بیشتر جلوگیری کنند. با افزایش حجم فروش، قیمت دارایی کاهش مییابد. در این مرحله، کسانی که اخبار جعلی را منتشر کرده بودند، از کاهش قیمت سود میبرند؛ زیرا آنها از قبل موقعیتهای فروش خود را باز کرده بودند.
استراتژی واش تریدینگ (Wash Trading)
«واش تریدینگ» یا تجارت شستشو یکی از روشهای دستکاری بازار است که در آن افراد کلاهبردار با ثبت سفارشهای خرید و فروش آنی یک دارایی، حجم معاملاتی جعلی ایجاد میکنند. هدف این است که با ایجاد تلاطم در بازار، سایر معاملهگران را به خرید یا فروش ترغیب کنند. در این روش، هیچگونه سود یا ضرری برای کلاهبردار وجود ندارد و فقط حجم معاملات مصنوعی بالا میرود.
این استراتژی بیشتر برای فریب معاملهگران کوتاهمدت کاربرد دارد، چرا که آنها ممکن است تحت تاثیر این حجم معاملات جعلی، وارد معاملات بیپایه شوند. واش تریدینگ معمولاً غیرقانونی است و میتواند بر نقدینگی بازار تاثیر منفی بگذارد.
انتشار اخبار جعلی و دستکاری بازار
یکی از روشهای رایج دستکاری بازار، انتشار اخبار جعلی و نادرست است که به قصد فریب معاملهگران انجام میشود. این اخبار معمولاً بهگونهای طراحی میشوند که سرمایهگذاران را به فروش داراییهای خود ترغیب کنند. این نوع دستکاری نه تنها غیرقانونی است، بلکه میتواند به شدت بازار را تحت تاثیر قرار دهد.
ممکن است شما نیز در شبکههای اجتماعی و پیامرسانها مشاهده کرده باشید که برخی افراد بدون دلیل مشخص، شروع به بدگویی از یک ارز دیجیتال یا سهام خاص میکنند. این افراد با هدف ایجاد تلاطم در بازار و دستکاری قیمتها، چنین اقداماتی را انجام میدهند.
انتشار اخبار جعلی بهویژه برای سرمایهگذاران کوتاهمدت و بلندمدت خطرناک است، چرا که تاثیر آن میتواند در برخی مواقع بسیار چشمگیر باشد و تصمیمات سرمایهگذاری اشتباهی را به دنبال داشته باشد.
جمعبندی
دستکاری در بازار یا Market Manipulation یکی از مهمترین چالشهای اقتصادی و مالی است که میتواند اثرات منفی زیادی بر اعتماد عمومی، بازارهای مالی و اقتصاد کلی داشته باشد. این نوع دستکاریها معمولاً از سوی افرادی با قدرت یا منابع مالی بالا صورت میگیرد که با استفاده از روشهایی مانند جعل اطلاعات، دستکاری قیمتها و ایجاد نوسانات مصنوعی در بازار، منافع شخصی خود را تأمین میکنند. برای مقابله با این مشکل، دولتها و سازمانهای نظارتی باید اقدامات جدیتر و کارآمدتری را برای شفافسازی و پیشگیری از اینگونه اقدامات غیرقانونی اتخاذ کنند. در نهایت، آموزش سرمایهگذاران و کاربران بازار درباره خطرات اینگونه فعالیتها و اهمیت شفافیت، نقش مهمی در کاهش وقوع این رفتارها خواهد داشت.
میانگین امتیاز 0 / 5. تعداد آرا: 0